Οι σχολαστικοί, οι λεπτολόγοι ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι κ.ά. ανιχνεύουν συχνά την ουσία της αλληλοαπωθούμενης σχέσης εξουσίας - αντίστασης στους νόμους και τα θέσφατα της αποκαλούμενης "νόμιμης δύναμης επιβολής" αφενός, αφετέρου στις αναμενόμενες -και πολλές φορές παραδεδεγμένες- δραστικές κοινωνικές αντιδράσεις.
Το "Λογοτεχνικό Ημερολόγιο του 2013" στις αναγνώσεις των κειμένων που περιλαμβάνει προτείνει τον προσδιορισμό αυτών των δύο καυτών εννοιών και ουσιών στα κριτήρια κάθε παρεκτροπής
της εξουσίας από το δίκαιο και τη δικαιοσύνη, από τη μια πλευρά· και, από την άλλη, στο απαραβίαστο ηθικό δικαίωμα της αντίδρασης των συνειδήσεων: σ` εκείνο που ο νομπελίστας Καμύ θεωρούσε ως "γενναιοδωρία ψυχής" απέναντι σε κάθε επιχειρούμενη ή εφαρμοσμένη κοινωνική αδικία.
Παραβατικές μεθοδεύσεις κάθε λογής εξουσιαστών και σφριγηλές αντιστάσεις συνειδήσεων, διεκδικήσεις τον δικαιώματος να υπάρχουμε ατομικά και κοινοτικά με σκοπούς και αξίες ζωής περιγράφονται με την παραστατική δύναμη της γραφίδας συγγραφέων όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Καζαντζάκης, ο Βάρναλης, η Έλλη Αλεξίου, ο Μακρυγιάννης, ο Σεφέρης και άλλοι σπουδαίοι Έλληνες δημιουργοί.