Για να στερεωθεί η Εκκλησία του Χριστού, εχρειάσθη μετά τους Αποστόλους να χυθεί το αίμα των Μαρτύρων, αίμα πολύ, πάρα πολύ. Το φαινόμενον τούτο δεν περιορίστηκε χρονικά ούτε τοπικά, αλλά ξαπλώθηκε έως εσχάτων των χρόνων και επί πάσαν την γην. Εις τους πρώτους προστίθενται και οι δεύτεροι, και τους παλαιούς ακολουθούν οι νέοι, και η παράταξις των θεηγόρων οπλιτών της στρατευομένης Εκκλησίας αποτελείται από πρωτομάρτυρες και νεομάρτυρες. Επώνυμοι και ανώνυμοι μάρτυρες, άνδρες και γυναίκες και μικρά παιδιά και οικογένειες ολόκληρες προσφέρονται θυσία και σπονδή στο θυσιαστήριο του βασιλέως του Μεγάλου. Και όπως μας πληροφορεί παλαιότερος μελετητής, «ουκ έστι πόλις και τόπος, όπου των Ορθοδόξων ημών ου προχέονται υπέρ της ευσεβείας τα αίματα, κατάλευκοι πρεσβύτες και νεαροί βλαστοί πορεύονται άφοβοι και ενωμένοι εις το μαρτύριον», και προσφέρουν οι μεν τα τιμημένα γηρατειά τους οι δε τα αγνά νειάτα τους. Πολλοί από τους μάρτυρες είναι γνωστοί κατ` όνομα, αλλά οι περισσότεροι είναι άγνωστοι, και γι` αυτό η Εκκλησία μας τιμά τους μάρτυρες κατ` όνομα ή καθ` ομάδες, αλλά και ανώνυμα, και έχει καθιερώσει και κοινά υμνολογικά κείμενα σ` αυτούς, όπως «Ως απαρχάς της φύσεως, τω φυτουργώ της κτίσεως, η οικουμένη προσφέρει σοι Κύριε τους θεοφόρους Μάρτυρας». Και αλλού, «Των εν όλω τω κόσμω Μαρτύρων σου, ως πορφύραν και βύσσον τα αίματα η Εκκλησία σου στολισαμένη, δι` αυτών βοά σοι Χριστέ ο Θεός τω Λαώ σου τους οικτιρμούς σου κατάπεμψον». Θα μπορούσα να κάμω λόγον ιδιαίτερον για την προσφορά των Μαρτύρων, γιατί οι μάρτυρες «στεφάνους εκομίσαντο της αφθαρσίας Χριστού του Θεού ημών» και έγιναν στύλοι ακλόνητοι της Εκκλησίας. Σταθμό μεγάλο και τραγικό στη μακρά πορεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της ιστορίας του ελληνικού έθνους απετέλεσε η 29η Μαίου 1453. Την ημέρα αυτήν έκλεισε το κλέος της ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας με πλήθος Μαρτύρων, που διήλθαν δια στόματος μαχαίρας γύρω από τα τείχη και μέσα στους δρόμους της Κωνσταντινουπόλεως, με περιοφανή πρωτομάρτυρα τον ίδιον το αυτοκράτορα, Κωνσταντίνον τον Παλαιολόγον. Και οι ημέρες που ακολουθούν το εθνικό τούτο ναυάγιο είναι σκληρές για το ελληνικό γένος και την Ορθόδοξο Εκκλησία του Χριστού. Οι σελίδες της ιστορίας γράφονται εφ` εξής με το αίμα νέων Μαρτύρων, που ονομάζονται χαρακτηριστικά Νεομάρτυρες. (...) Το κείμενο που ακολουθεί είναι έργο της εκλεκτής συγγραφέως και λογοτέχνιδος, Γαλάτειας Σουρέλη, η οποία με πίστη και με χάρη σκιαγραφεί τη ζωή και το μαρτύριο του Αγίου Νεομάρτυρος Παύλου, που στις 22 Μαίου 1818, στην Τρίπολη, έδωσε τη ζωή του εθελουσίως «για του Χριστού την Πίστιν την αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερία», και το βιβλίο που κυκλοφορεί είναι έκδοση του εκδοτικού οίκου «Ακρίτας», που τόσα πολλά προσφέρει στον Λαό του Θεού με τις εκλεκτές εκδόσεις του. Ευχαριστώ και ευλογώ την συγγραφέα και τον εκδότη και εύχομαι και στους δυο να έχουν πλουσίαν τη χαρά και τη χάρη του Χριστού μας και την προστασία του Αγίου Παύλου, του Νεομάρτυρος. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ Ο ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]