Οικονομικές θεωρίες και κρίσεις
Ο ιστορικός κύκλος ορθολογισμού και απερισκεψίας
Εξαντλημένο
ISBN: 978-960-218-768-5
Κριτική, Αθήνα, 6/2012
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 19.91 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 566 γρ, 328 σελ.
Περιγραφή

Το πιο δύσκολο τεστ για μια οικονομική θεωρία είναι να δει κανείς πώς αντιμετώπισε τις διάφορες κρίσεις και προκλήσεις σε διάφορες ιστορικές φάσεις. Για παράδειγμα, με ποια οικονομική πολιτική η αρχαία Αθήνα απέφυγε τις κρίσεις λιμού και ποια μέτρα εφάρμοσε ο Ιούλιος Καίσαρας για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά όταν έσκασε η "φούσκα" στην αγορά ακινήτων της αρχαίας Ρώμης; πώς προκλήθηκε η κρίση επί Διοκλητιανού και πώς κατάφερε ο Μ. Κωνσταντίνος να την αντιμετωπίσει δημιουργώντας συνθήκες οικονομικής σταθερότητας στο Βυζάντιο κατά πολύ ανώτερες από αυτές που επικράτησαν στην Μεσαιωνική Δύση; Πώς οι επιδημίες και η κλιματική αλλαγή του 14ου αιώνα αφύπνισαν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και οδήγησαν στην ανάπτυξη του εμπορίου, των τραπεζών και του κρατικού χρέους;

Γιατί άραγε η Βιομηχανική Επανάσταση έγινε στην Αγγλία και όχι στην Γαλλία που ήταν πλουσιότερη ή στην Κίνα που την εποχή εκείνη είχε κάνει άφθονες τεχνικές ανακαλύψεις; Γιατί στην καπιταλιστική κρίση του 1930 οι κυβερνήσεις έδειξαν τυφλή εμπιστοσύνη στις αγορές και άργησαν τόσο πολύ να αντιδράσουν σωστά; Γιατί οι οικονομίες του υπαρκτού σοσιαλισμού που κατάργησαν τις αγορές δεν μπόρεσαν να βρουν την ισορροπία παραγωγής και ζήτησης και κατέρρευσαν το 1989; Πώς ο κεϋνσιανισμός αφού κυριάρχησε επί 40 χρόνια, εκτοπίστηκε από τον μονεταρισμό την δεκαετία του 1980 για να επανέλθει σήμερα εμπλουτισμένος στο επίκεντρο των νέων θεωρητικών αναζητήσεων;

Ακόμα πιο σημαντικό, πώς οι περίτεχνες χρηματο-οικονομικές θεωρίες δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την πρόσφατη πιστωτική κατάρρευση του 2008 και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης; Για τον λόγο αυτό άλλωστε η παγκόσμια κρίση προκάλεσε μεγάλη αμφισβήτηση όχι μόνο στις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται, αλλά και στις οικονομικές θεωρίες που διδάσκονται και σε πολλές χώρες ξεκίνησαν ήδη έντονες συζητήσεις για την επανεξέταση και αναθεώρησή τους.

Ο Νίκος Χριστοδουλάκης κάνει μια κριτική εξιστόρηση των βασικών οικονομικών θεωριών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αναλύοντας πώς διαμορφώθηκαν, πώς εξελίχθηκαν και πώς ανταποκρίθηκαν στις οικονομικές κρίσεις, πράγμα που είχε ως συνέπεια άλλες να ξεχαστούν και άλλες να κυριαρχήσουν. Στο βιβλίο παρουσιάζεται μια ταξινόμηση των διαφόρων ειδών οικονομικών κρίσεων και περιγράφονται μια σειρά από κριτήρια για την σύγκριση και αξιολόγηση των οικονομικών θεωριών. Με όσο πιο μεγάλη έπαρση ισχυριζόταν μια θεωρία ότι προσφέρει λύσεις σε όλα τα θέματα, τόσο πιο απερίσκεπτη αποδείχτηκε όταν οι συνθήκες άλλαξαν και ανέτρεψαν τα δεδομένα της. Αντίθετα, προσεγγίσεις που δεν είχαν μεσσιανικά χαρακτηριστικά κατάφεραν πιο εύκολα να κατανοήσουν τις αλλαγές και να φανούν χρήσιμες στην αντιμετώπιση των κρίσεων.

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Ι: Εισαγωγή: Κρίση στον Νείλο και κρίση στον Ρήνο
Αυταπάτες και διδάγματα
Σε τι χρησιμεύει η ιστορία των οικονομικών θεωριών
Οι δύο ιστορικές ενότητες της οικονομίας
Οι τέσσερις μορφές οικονομικής σκέψης
II: Οικονομικές θεωρίες και κρίσεις
Γεγονότα και θεωρίες
Η σχέση κρίσης και θεωρίας
Η τυπολογία των κρίσεων
Πότε έχουμε κρίση;
III: Πόσο παλιά είναι τα οικονομικά;
Οικονομικές λειτουργίες στον αρχαίο κόσμο: Αίγυπτος
Η πρώτη μεγάλη κρίση: Ο λιμός στην αρχαία Αίγυπτο
Τα διδάγματα της κρίσης: Πώς απέφυγε τους λιμούς η Αθήνα
Η οικονομική σκέψη στην αρχαία Ελλάδα
Οικονομικά φαινόμενα στην αρχαιότητα
Η οικονομική σκέψη στην αρχαία Ανατολή
Ιστορικές φάσεις και τρόποι παραγωγής
IV: Οικονομικές θεωρίες και πρακτικές τη βυζαντινή περίοδο
Θεωρίες και κρίσεις κατά τη ρωμαϊκή περίοδο
Η νομισματική μεταρρύθμιση και ο δανεισμός στο Βυζάντιο
Η προπορεία της οικονομικής σκέψης του Βυζαντίου
Οικονομικές διδαχές στον ισλαμικό κόσμο
V: Οικονομικές θεωρίες και πρακτικές στη μεσαιωνική Ευρώπη
Ο φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής και οι οικονομικοί κανόνες
Ο αιώνας των καταστροφών και των αλλαγών
Κρατικά έσοδα και χρέη
Από τη φεουδαρχία στον κόσμο του εμπορίου
Εκκλησιαστική μεταρρύθμιση και νέα γνώση
VI: Τα οικονομικά πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση
Η πολιτική θεμελίωση της κλασικής οικονομίας στην Αγγλία
Γαλλία: Μερκαντιλισμός και Φυσιοκρατία
Η γέννηση της οικονομικής μέτρησης
Οι πρώτες χρηματοπιστωτικές κρίσεις
Δουλεμπόριο και οικονομική ανάπτυξη
VII: Η Βιομηχανική Επανάσταση και η θεμελίωση της κλασικής θεωρίας
Το νέο κύμα οικονομικών θεωριών
Η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία
Άνταμ Σμιθ: Τα αισιόδοξα οικονομικά
VIII: Οικονομικές θεωρίες μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση
Μάλθους: Τα δυσάρεστα οικονομικά
Ρικάρντο: Τα οικονομικά της συσσώρευσης
Η πρώτη καπιταλιστική κρίση και οι πρώτες σοσιαλιστικές ιδέες
Η οικονομική σκέψη στη Γερμανία
Η μαρξιστική οικονομική θεωρία
Κρίσεις, οικονομικές ενώσεις και νέες θεωρίες
Οι νέες σχολές οικονομικής σκέψης
IX: Από τη συσσώρευση στη διανομή: Ωφελιμισμός και οριακότητα
Οι κλασικοί και ο ρόλος του κράτους
Η μετατόπιση της θεωρίας από την παραγωγή στην κατανομή
Τα οικονομικά της ευημερίας και οι ακραίες εκδοχές
Οι κλασικοί και οι οικονομικές τάξεις
Θεωρίες για το ρόλο της μεσαίας τάξης
Η κορύφωση και η κρίση της κλασικής οικονομίας 1890-1930
Χ: Η Μεγάλη Κρίση και η κευνσιανή θεωρία
Η Μεγάλη Κρίση
Ερμηνείες της Μεγάλης Κρίσης
Η ανάδυση της κεϋνσιανής θεωρίας
Συστήματα μέτρησης και καταγραφής οικονομικών φαινομένων
Θεωρίες οικονομικών διακυμάνσεων
XI: Οι θεωρίες του κεντρικού σχεδιασμού
Μαρξισμός και κεντρικός σχεδιασμός
Η Ρωσική Οικονομική Σχολή και το πρόβλημα του 'Οικονομικού Υπολογισμού'
Η εφαρμογή του κεντρικού σχεδιασμού
Οι κριτικές στον κεντρικό σχεδιασμό και οι ενδιάμεσες προσεγγίσεις
Μια αμφιλεγόμενη θεωρία: Ο ασιατικός τρόπος παραγωγής
XII: Από την κεϋνσιανή επικράτηση στο στάσιμο πληθωρισμό
Τα κύρια ιστορικά γεγονότα
Νέες θεωρίες και συνθέσεις
Κρατική παρέμβαση και μεικτή οικονομία
Το τέλος της μεταπολεμικής σταθερότητας
Η κρίση του κεϋνσιανισμού και η μονεταριστική επίθεση
XIII: Στρατηγική συμπεριφορά και μεικτές θεωρίες
Οι νέες θεωρίες στρατηγικής συμπεριφοράς
Η καντιανή αντεπίθεση
Οι νέες θεωρίες: Αποτυχίες της αγοράς και παρεμβάσεις
Σοσιαλισμός της αγοράς: Μία προσπάθεια σύνθεσης
XIV: Οικονομική ανάπτυξη, καταρρεύσεις και θεωρίες
Θεωρίες οικονομικής ανάπτυξης
Οι θεωρίες εσωστρεφούς ανάπτυξης στη Λατινική Αμερική
Συναλλαγματικές κρίσεις και θεωρίες αναδιάρθρωσης
Η παγίδα χρέους των φτωχών χωρών
XV: Μετά την κρίση του 2008: Οι πυλώνες της ορθοδοξίας τρίζουν
Ατομικός ορθολογισμός και διαχρονικοί περιορισμοί
Η αυταπάτη του τέλειου υπολογισμού
Τεχνική ανάλυση και επενδυτικά ρομπότ
Εξωτερικές ανισορροπίες: Παίζουν οι χώρες Ponzi;
Η κρίση στην Ευρωζώνη: Ασυμμετρίες στα Ισοζύγια Πληρωμών
XVI: Μεθοδολογικά ζητήματα [...]
XVII: Επίλογος: Ιστορία και διδάγματα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΩΝ
ΕΥΡ