Ο «Πυθαγόρου βίος» του νεοπλατωνικού φιλοσόφου του 3ου μ.Χ. αιώνα Πορφύριου αντιστοιχεί στο μόνο σωζόμενο κεφάλαιο από μια Ιστορία της φιλοσοφίας που εκτεινόταν από τα Τρωικά ώς τον Πλάτωνα. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Η μορφή του Πυθαγόρα δεν έπαψε ποτέ να ασκεί ξεχωριστή έλξη. Στο γοητευτικό παιχνίδι της αναζήτησης των απαρχών, οι αρχαίοι είχαν πιστώσει τον προσωκρατικό του 6ου αιώνα π.Χ. με εντυπωσιακές «πρωτιές»: το πυθαγόρειο θεώρημα, τις θεωρίες για την αρμονία των σφαιρών του σύμπαντος και για τη μετεμψύχωση, την πρακτική της μουσικοθεραπείας, ακόμη και το ίδιο το όνομα και την έννοια της φιλοσοφίας. Από την άλλη πλευρά, το μυστήριο που τον περιέβαλε ήταν τέτοιο που ακόμα και ο ορθολογιστής Αριστοτέλης είχε καταγράψει τα θρυλούμενα θαύματα του σοφού, και ο θρύλος διατηρήθηκε ζωντανός μέχρι την Αναγέννηση. Με την ακρίβεια και την ευσυνειδησία τού ιστορικού, ο Πορφύριος καταγράφει στον «Πυθαγόρου βίο» τις σχετικές παραδόσεις, προσφέροντας μια βασική πηγή για τη μελέτη του αρχαίου πυθαγορισμού. Συγχρόνως όμως το έργο είναι μια νεοπλατωνική βιογραφία -μια έμμεση μαρτυρία για την εποχή του Πορφύριου και για το πυθαγορίζον ρεύμα που διατρέχει την ύστερη αρχαιότητα. Και ο Πυθαγόρας, ως η αρχετυπική ενσάρκωση του «θείου ανδρός», γίνεται το ζωντανό πρότυπο ενός φιλοσοφικού και ασκητικού μαζί τρόπου ζωής που οδηγεί στη θέωση.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]