Μετά την παρεμβολή της `Χιακής αρχαιολογίας ύλης` και των λοιπών κειμένων που απήρτισαν τον Γ` τόμο των Ατάκτων (1830), ο Κοραής επιδόθηκε -και με μεγάλη βιασύνη ένεκα της προχωρημένης ηλικίας του- στη συνέχιση του `Γλωσσογραφικής ύλης δοκιμίου`, του λεξικού δηλ. της νεοελληνικής γλώσσας. Στον Β` τόμο των Ατάκτων (1829) είχε δημοσιεύσει το πρώτο μέρος και από το Φθινόπωρο του 1830 καταπιάσθηκε με τη σύνταξη του δευτέρου μέρους, ενώ συγχρόνως προσπαθούσε να διαθέσει, όσο το δυνατόν ευρύτερα, τα αντίτυπα του Γ` τόμου αφενός για να διαδώσει την ιστορία της Χίου και αφετέρου για να εξασφαλίσει τα έξοδα του νέου τόμου. Μεταξύ όμως του Γ` και του Δ` τόμου των Ατάκτων παρενεβλήθη η έκδοση του `Συνεκδήμου ιερατικού` (1831), αυτοτελούς τόμου στον οποίο ο Κοραής περιέλαβε δείγματα των μεταφράσεών του από την Καινή Διαθήκη, συγκεκριμένα από τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Ως έχω ήδη αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του Γ` τόμου των Ατάκτων, ο Κοραής είχε δώσει πρώτο δείγμα αυτής της μεταφραστικής του προσπάθειας περιλαμβάνοντας στον τόμο εκείνο (σσ. 279-326) την προς Τίτον επιστολή του Παύλου με σχόλια. Όταν περάτωσε την έκδοση του `Συνεκδήμου ιερατικού`, ο Κοραής αφοσιώθηκε αποκλειστικά στον Δ` τόμο των Ατάκτων. Ακολούθησε βεβαίως τις αρχές που είχε διατυπώσει στα `Προλεγόμενα` του Β` τόμου. Έδωσε όμως ιδιαίτερη έμφαση στη διόρθωση των ξένων λεξικών και γλωσσαρίων της νεοελληνικής. Η έκδοση αυτού του τόμου αποτελεί το κύκνειον άσμα της υπερπεντηκονταετούς εκδοτικής δραστηριότητας του Κοραή. Ο θάνατος τον πρόλαβε προτού προφθάσει να ιδεί το τελευταίο του έργο ολοκληρωμένο. (...) Τελικά το Φθινόπωρο του 1831 άρχισε η εκτύπωση του Δ` τόμου των Ατάκτων. (...)

[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]