Τα ερωτικά γράμματα που μας κληροδότησαν οι διάφοροι αιώνες απ` την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι ένα λογοτεχνικό είδος, που πάντα γοήτευε και κέντριζε την περιέργεια τού σύγχρονου αναγνώστη. Βέβαια, μέσα στην ερωτική αλληλογραφία όλων των καιρών υπάρχουν γράμματα ανόσια και σχολαστικά που μόνο την πλήξη και το ειρωνικό χαμόγελο προκαλούν. Υπάρχουν όμως κι άλλα που είναι πραγματικά αριστουργήματα ερωτικής ψυχολογίας και που ζωγραφίζουν μ` αναλλοίωτα χρώματα το ανθρώπινο πάθος.
Ο παντοδύναμος έρωτας με την οποιαδήποτε μορφή του που πυρώνει τις αισθήσεις και φλογίζει την ψυχή, ο αδάμαστος έρωτας με τις μύριες εκδηλώσεις του, που στάθηκε πάντα και εξακολουθεί να ’ναι η αφετηρία τόσων περιπετειών, αυτός ενέπνευσε και τις επιστολές της Πορτογαλίδας μοναχής.
Για πρώτη φορά, ύστερα απ` τα κοινότυπα και συχνά ανούσια γράμματα, ακούγεται σ` όλη της την έκταση η φωνή του αληθινού του τραγικού ερωτικού πάθους. Για πρώτη φορά παρακολουθούμε το οδυνηρό δράμα μιας γυναίκας που αγαπάει και υποφέρει πραγματικά, που δίνεται ολόκληρη με το κορμί της και την καρδιά της στο αίσθημα που την καίει και την εξαγνίζει.
Οι "Ερωτικές επιστολές της Πορτογαλίδας μοναχής" είναι ένας σταθμός στη λογοτεχνία του είδους αυτού, και η επίδρασή τους υπήρξε τεράστια σ` όλον το 18ο αιώνα.