Αν είσαι δάσκαλος -με την ευρεία έννοια- διαβάζοντας το βιβλίο η μέρα σου στο σχολείο δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια. Ξεκίνησα να το διαβάζω με τη σύνθετη ματιά του δάσκαλου και του ερευνητή. Δεν σταμάτησα, μέχρι που έφτασα στην τελευταία σελίδα. Και μετά... ξαναγύρισα. Γιατί σίγουρα θέλεις να ξαναγυρίσεις σε θέματα που απασχολούν και σένα, που είναι δικά σου ερωτήματα, που τα συνάντησες θεωρητικά και θέλεις να δεις πώς θα μπορούσαν να περάσουν στην πράξη. Γιατί χωρίς να το θέλεις, γίνεσαι μέλος της ομάδας που φτιάχνουν η Αλίκη, ο Άρης... γιατί κατά βάθος θα ήθελες να είσαι και εσύ μέλος μιας τέτοιας ομάδας!

Εκείνο που εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά, είναι η ικανότητα της συγγραφέως να επιλέγει μέσα από μια πληθώρα θεμάτων, τα οποία μπορεί να ενδιαφέρουν έναν εκπαιδευτικό, τα πιο σημαντικά και να τα παρουσιάζει σαν απλή κουβέντα με έναν συνάδελφο. Κι όμως αυτή η κουβέντα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από μια τεκμηριωμένη θεωρητική παρουσίαση. Το αντίθετο. Η κουβέντα συνδυάζει τη θεωρία και την καθημερινή πρακτική του δασκάλου στην τάξη.

Εξαιρετική επιλογή θεμάτων, που υποδηλώνουν άνθρωπο της πράξης με γερές θεωρητικές βάσεις: Η τέχνη της ερώτησης μέσα στην τάξη, πώς αξιολογούμε τους μαθητές μας, αλλά και τι θεωρούμε σημαντικό να αξιολογήσουμε, πώς σχεδιάζουμε το μάθημα, πώς επιλέγουμε το διδακτικό υλικό μας. Κι ακόμα, σημαντικά θέματα που αφορούν την επικοινωνία: Με τους μαθητές μας, με τους γονείς, με τους συναδέλφους.

Είναι εντυπωσιακό πόσα από τα ερωτήματα που απασχολούν τον εκπαιδευτικό της πράξης βρίσκουν φυσιολογικά και αβίαστα τη θέση τους μέσα από μια απλή συζήτηση μεταξύ συναδέλφων. Σε κάνουν να θέλεις να είσαι ένας από αυτούς. Και τελικά γίνεσαι, διαβάζοντας ή μάλλον απολαμβάνοντας ένα κείμενο γεμάτο ζωή.

Δεν βρήκα πουθενά μέσα στο βιβλίο το όνομα της φίλης της Αλίκης, για αυτό, ας την πούμε... Ελισσάβετ. Η Ελισσάβετ, λοιπόν, δεν είναι απλά μια καθηγήτρια που μπορεί να συμβουλεύει μια νέα συνάδελφο στηριζόμενη μόνο στην εμπειρία της.

Καταρχήν δεν συμβουλεύει, δεν γράφει ένα βιβλίο με πρέπει. Η Ελισσάβετ συζητά, επιχειρηματολογεί, αμφιβάλει, συμβουλεύεται άλλους, προσπαθεί να δημιουργήσει με τους άλλους συναδέλφους ένα κλίμα συνεργασίας, αναθεωρεί τα παλιά της σχέδια μαθήματος με νέα, χωρίς να φοβάται ότι θα εκτεθεί. Και με αυτό το τρόπο κάνει τη νέα συνάδελφο, την Αλίκη, να ανοιχτεί, να μιλήσει, να ζητήσει βοήθεια.

Είναι εντυπωσιακό πόσα μηνύματα πηγάζουν από αυτό το βιβλίο. Φυσιολογικά, αβίαστα, χωρίς να φαίνεται απολύτως καμία πρόθεση της συγγραφέως. Μηνύματα που κάποτε τα συναντήσαμε ως θεωρίες και ίσως δεν τα πιστέψαμε. Όταν όμως τα διαβάζουμε ως κάτι που έκανε η Αλίκη, η Ελισσάβετ, ο Άρης, ο Γιάννης -οι συνάδελφοί μας που περπατάνε στις σελίδες του βιβλίου- μάς φαίνονται τόσο προφανή: Η Αλίκη ζητά να παρακολουθήσει μαθήματα άλλων συναδέλφων για να μελετήσει θέματα διαχείρισης της τάξης. Και οι συνάδελφοι τη δέχονται και συζητούν την κοινή τους εμπειρία.

Η Ελισσάβετ σχεδιάζει το μάθημά της, αναθεωρεί το σχεδιασμό της όσο εμπλουτίζει τις θεωρητικές της γνώσεις και επανέρχεται σ’ αυτόν για τρίτη φορά, μιλώντας με τον πιο απλό τρόπο για τις μαθησιακές τροχιές: Ένα θέμα που χαρακτηρίζει τα νέα ΠΣ των Μαθηματικών. Έτσι απλά, λοιπόν, συλλογίζεται: "Ο σχεδιασμός μου θα έπρεπε να κοιτά μπρος και πίσω. Πρέπει να δέσει τη σημερινή ενότητα με όσα ξέρουν ήδη τα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα, ν’ απλώσει και γέφυρες για όσα θα επακολουθήσουν". Δεν φοβάται να παραδεχτεί τα λάθη της: "Δυστυχώς δεν μπόρεσα να το προβλέψω... όλα αυτά έπρεπε να τα έχω σκεφτεί πιο πριν....". Ο τρόπος που σκέφτεται, επηρεάζει τους άλλους: "Σε παρακαλώ, να σχεδιάσουμε μαζί το μάθημα" λέει η Αλίκη.

Διαβάζω έναν από τους τελευταίους τίτλους του βιβλίου: Η αλλαγή είναι μια σταδιακή, δύσκολη και συχνά πονεμένη ιστορία. Κλείνοντας το βιβλίο, ξέρεις πως έχεις πολύ δρόμο μπροστά σου, αλλά παρέα με την Αλίκη, την Ελισάβετ, τον Άρη, τους δικούς σου συναδέλφους, στο δικό σου σχολείο. Η πορεία δεν θα είναι μοναχική, αλλά σίγουρα πολύ πιο εύκολη!

Ευγενία Κολέζα
Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Πατρών