Για πρώτη φορά, παρά τον χώρο όπου διεξάγονται, το Νοσοκομείο, οι Συζητήσεις αφορούν τις ιδιοτυπίες του Λόγου. Εστιάζονται στη φαινομενολογία του, υιοθετώντας δηλαδή μια διαφορετική προσέγγιση του νοητικού και του νευρωνικού υποστρώματος του Λόγου, πέρα από την ανάλυση των ιδιοτήτων που άμεσα ή έμμεσα συνδέονται με αυτόν.
Οι "Ιδιότυποι λόγοι" περιλαμβάνουν εν πρώτοις τις άτυπες και παθολογικές εκφάνσεις του Λόγου: η παθολογία αποτελεί προνομιακό παράθυρο στη λειτουργία του Λόγου και στις εγκεφαλικές δομές του, όπως αυτό αναδεικνύεται στους διαφορετικούς τύπους αφασίας (Broca, Wernicke, αγωγής) ή στην άνοια όπου βλέπουμε το λεξικό και τη γραμματική να διαλύονται, να αποσυντίθενται. Η δυσλεξία αποκαλύπτει συγκεκριμένα ελλείμματα στον χειρισμό του γραπτού ενώ ο Λόγος μένει λειψός όταν απουσιάζει το "δεύτερο" επίπεδο, η μεταφορά, όπως αυτό συμβαίνει στον αυτισμό. Και από την άλλη μεριά, η ίδια η παθολογία μπορεί να αναδείξει κάποτε αναπάντεχες πηγές γλωσσικού πλούτου, όπως σε διάφορες αναπτυξιακές αποκλίσεις ή και στον ίδιο τον αυτισμό. Παραδείγματα των παραπάνω παρέχονται εδώ με τη μορφή κλινικών περιστατικών (τα "διαλείμματα" του παρόντος τόμου).
Ωστόσο, ο Λόγος παίρνει ιδιότυπες μορφές και εκτός παθολογίας, όπως στην ποίηση ή στον τρόπο που εκφράζει τον χώρο και τον χρόνο, ενώ η εμπειρία του ηλεκτρονικού λόγου από τις οιονεί παθολογικές μηχανές, τους υπολογιστές -όταν χρησιμοποιούνται για παράδειγμα στη λεγόμενη "μηχανική" μετάφραση-, οδηγεί σε απρόσμενα συμπεράσματα για την ίδια τη φύση της γλώσσας. Από αυτήν την οπτική γωνία, ο παθολογικός λόγος εντάσσεται στην ευρύτερη κατηγορία των προς διερεύνηση ιδιοτυπιών του λόγου, που ανοίγουν ξανά τη Συζήτησή μας, εμπλέκοντας για μία ακόμη φορά διαφορετικές επιστήμες, ειδικότητες, τέχνες και τεχνικές.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Λευτέρης Σταμπουλής
Προλογικά τινά
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Κώστας Πάταγος και Ιωάννης Ευδοκιμίδης
Τίτος Πατρίκιος
Η διαπλοκή των λεχθέντων και μη λεχθέντων
Αναζητώντας την πηγή των λεχθέντων και μη λεχθέντων στη διαμόρφωση των πολλαπλών συνειδήσεων
Η πολλαπλότητα της λογοκρισίας στα λεχθέντα και η αναγκαιότητα των μη λεχθέντων
Η διαπλοκή των λεχθέντων και μη λεχθέντων στη λογοτεχνία
Συγκεφαλαίωση
Ιάνθη-Μαρία Τσιμπλή
Οι απρόοπτες πορείες του λόγου: Αυτισμός, γλώσσες και μάθηση
Γλώσσα, επικοινωνία και νόηση
Αυτισμός και ταλέντο
Christopher: Ο πολύγλωσσος σοφός
Ασυμμετρίες στη μητρική και στις ξένες γλώσσες
Επίλογος
Βιβλιογραφία
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Δημήτρης Κασελίμης, Εύη Κουρτίδου και Κώστας Πόταγας
Οι αφασίες Broca: Οι διαφορετικές εκφράσεις μιας βλάβης
Τα τρία παράδοξα της προϊστορίας ενός συνδρόμου
Η κλινική εικόνα του συνδρόμου
Συζήτηση [...]
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Εύη Κουρτίδου, Δημήτρης Κασελίμης, Κώστας Πόταγας
Αλαλία και βλάβη στο δεξιό ημισφαίριο
Παρουσίαση Περιστατικού
Συζήτηση
Αλαλία
Διασταυρούμενη Αφασία σε Δεξιόχειρες
Διάσχιση
Μη τυπική πλαγίωση
Χριστίνα Μανουηλίδου
Η αποσύνθεση του γλωσσικού συστήματος στην άνοια: Λεξικό-Γραμματική
-Μορφές άνοιας - Η νόσος Αλτσχάιμερ
-Η άνοια μέσα από ψυχογλωσσολογικές μελέτες
Manouilidou, de Almeida, Schwartz και Nair (2009): Τα ρήματα ψυχικού πάθους στη ΝΑ
Fyndanis, Manouilidou, Koufou, Karabekios και Tsapakis (2012): Γραμματικές Κατηγορίες Χρόνου, Συμφωνίας, Όψης
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Ελένη Λαζαράτου, Χρυσάνθη Ανομίτρη και Δημήτρης Πλουμπίδης
Ο αυτιστικός λόγος
Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές
Η πορεία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών στον χρόνο
Ο αυτιστικός λόγος στην παιδική και στην ενήλικη ζωή
Παρουσίαση Περιστατικού
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Νίκος Σμυρνής
Διαταραχή του Λόγου στη Σχιζοφρένεια: Παρουσίαση ενός παραδείγματος
ΣΧΟΛΙΟ
Θανάσης Καράβατος
Ο λόγος στη σχιζοφρένεια και ο λόγος στην αφασία
Παραδείγματα από την κλινική
Συνέντευξη αρρώστου με αφασία Wernicke που απαντά στο ερώτημα πώς αρρώστησε
Ανατρέχοντας στην ιστορία
Σχιζοφρενικοί νεολογισμοί και αφασικό jargon. Σύγχρονοι προβληματισμοί
ΣΧΟΛΙΟ
Διονύσης Γούτσος
Γλωσσολογικό σχόλιο στον σχιζοφρενικό λόγο
Παναγιώτης Σίμος
Αναπτυξιακή διαταραχή της ανάγνωσης: Γνωσιακές και νευροβιολογικές συνιστώσες, και διάγνωση
Ορισμός: Βασικές παραδοχές
Η ελληνική πραγματικότητα
Μύθοι και παρερμηνείες
Συν-νοσηρότητα και συνοδά ελλείμματα
Διάγνωση
Νευροαπεικονιστικά ευρήματα
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Γεώργιος Μακρυδάκης, Εύη Κουρτίδου και Κώστας Πόταγας
Η εκλεκτική φθορά του Λόγου και η σαρωτική απώλεια της έννοιας: Τρία διαφορετικά περιστατικά Πρωτοπαθούς Προϊούσας Αφασίας
Ιστορική αναδρομή
Μια τριάδα αφασικών παραλλαγών: Αγραμματική - Σημασιακή - Λογοπενική
Δομικά ευρήματα στην Πρωτοπαθή Προϊούσα Αφασία
Παρουσίαση περιστατικών Πρωτοπαθούς Προϊούσας Αφασίας
Συζήτηση
Στέλλα Μαρκαντωνάτου
Ανθρώπινη και Μηχανική Γλώσσα: Η παθολογία της Μηχανικής Μετάφρασης
Τρεις βασικοί τρόποι Μηχανικής Μετάφρασης
Το θέμα μας: Οι μεταφραστικές αναντιστοιχίες
Τα δεδομένα του προβλήματος
Κλείνοντας...
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Δημήτρης Κασελίμης και Κώστας Πόταγας
Ρέουσα αφασία
Περιγραφή Περιστατικού
Νευροψυχολογική αξιολόγηση
Από το σύνδρομο στη βλάβη και από τη βλάβη στο σύνδρομο
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Δημήτρης Κασελίμης και Κώστας Πόταγας
Αφασία και μνήμη: Η "αφασία αγωγής"
Ο κ. Ε.Τ.: Μια περίπτωση αφασίας αγωγής
Αμαλία Μόζερ
Χρόνος και Λόγος: Οι χρονικές έννοιες στη γλώσσα
Η αντίληψη του χρόνου και η γλώσσα
Η έκφραση του χρόνου στο λεξιλόγιο
Τα ονόματα του χρόνου
Χρονικοί χαρακτηρισμοί
Τοποθέτηση στο χρόνο [...]
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Δημήτρης Κασελίμης και Κώστας Πόταγας
Η αφασία Wernicke: Λόγος, νόημα και νόηση
Ιωάννης Ευδοκιμίδης, Νίκος Σμυρνής, Στέλλα Μαρκαντωνάτου και Αντώνης Αναστασόπουλος
Ο χώρος, οι λέξεις, η μνήμη και ο εγκέφαλος
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
Διονύσης Γούτσος
Χώρος και γλώσσα: Μια χαρτογράφηση
ΣΧΟΛΙΟ
Θανάσης Τζαβάρας
Σημειώσεις σχετικά με τη νευροψυχολογία του χώρου