«Αμμόχωστος, η πόλη μου»

Με την δύναμη του λόγου και της φωτογραφικής τέχνης επιστρατεύουμε την νόηση, ενεργοποιούμε την ψυχή μας και μεταπλάθουμε συμβολικά το σώμα της Αμμοχώστου και μαζί μ’ αυτήν το σώμα ολόκληρης της κατεχόμενης Κύπρου.

Αυτό το ποιητικό λεύκωμα, έχει ως σκοπό να μας φέρει κατ’ ευθείαν σ’ επαφή με την ολοζώντανη υπόσταση της Αμμοχώστου, να σπάσει τα φράγματα, τα συρματοπλέγματα, τις πράσινες  γραμμές και να μας πάει απόψε στην Αμμόχωστο και να μας κάνει να σεργιανήσουμε στις γειτονιές της, να κολυμπήσουμε στη θάλασσά της, να πιούμε καθάριο νερό από τα κεφαλόβρυσά της και να κοιτάξουμε με τα μάτια της ψυχής τον καθαρό ουρανό της.

«Δεν φυλακίζονται οι μνήμες,

ξεπηδούν μέσα απ’ τα σίδερα και τα συρματοπλέγματα,

σπάνε τα φράγματα και τις πράσινες γραμμές

και σεργιανούν στις γειτονιές του ονείρου»

Πάνω στον Αρχαίο Βωμό της Σαλαμίνας, στους ιερούς ναούς της Μεσαιωνικής  Αμμοχώστου και στην περιφραγμένη πόλη να διασπάσουμε την γραμμή, να πάμε πετώντας ίσαμε κει όπου μας πάει η καρδιά, μέσα από τις φωτογραφίες του Κύπριου φωτογράφου Πέτρου Φιάκκα και μέσα από την ποίηση του Θάνου Κόσυβα.

«Ήρτεν ο τζαιρός,

που με το λυκαυγές,

οι μέλισσες θα τρυγήσουν τ’ άνθη μες στην πόλη»

Από την περίκλειστη πόλη – φάντασμα στην περίοπτη Πόλη

Οι φωτογραφίες της έκθεσης υπηρετούν όλες, αλλά από διάφορες οπτικές γωνίες, την «εξεικόνιση» ή «ανάπλαση» της Αμμοχώστου μέσα στη διαχρονία και τη συγχρονία της. Όχι μόνο, δηλαδή, της πόλης μέσα από στιγμές της απώτατης ή της λιγότερο αρχαίας ιστορίας της (από τα προϊστορικά αποτυπώματα ως τα ιστορικά δρώμενα, από την προκλασική εποχή ως τη Μεσαιωνική εποχή, από τα κτίσματα και τα ίχνη της Αλάσιας, της Έγκωμης και της Σαλαμίνας, ως τις ποικίλες φάσεις της Αμμοχώστου), αλλά και μέσα από στιγμές της προσωπικής ιστορίας και των εσωτερικών περιπετειών του φωτογράφου (από τις μνήμες της «γενέθλιας» πόλης του ως τις σημερινές λυρικές αντιδράσεις απέναντι σε μια κατακτημένη και απρόσιτη, νεκρή «πόλη–φάντασμα», λάφυρο και ενέχυρο μελλοντικών διακοινοτικών και διακρατικών διαπραγματεύσεων και συμβιβασμών).

Ο ποιητικός λόγος είναι, πρέπει να είναι, αυτόφωτο σώμα. Θα παραθέσω μερικά, ελάχιστα κείμενα, τα κορυφαία, κατά τη γνώμη μου, ποιήματα για την τουρκική εισβολή. Κάποια από αυτά είναι πολυμελετημένα, πολυανθολογημένα, ακόμη και μελοποιημένα, κάποια άλλα είναι ίσως λιγότερο γνωστά. Είναι αυτονόητο ότι η επιλογή είναι προσωπική και ότι παραλείπονται δεκάδες ισάξια ποιήματα. Ελπίζω τουλάχιστον να δίδεται μια εικόνα.

Στον ποιητικό λόγο περί εισβολής ξεχωρίζουν δύο κυρίως μεγάλες θεματικές κατηγορίες:

(α) οι θρήνοι για τις χαμένες πατρίδες και η ελπίδα για επιστροφή στα πάτρια εδάφη·

(β) οι ελεγείες για τους νεκρούς και ειδικά για τους αγνοουμένους: στις δύο αυτές κατηγορίες η έμφαση είναι στον ανθρώπινο πόνο, τη συμφορά, την τραγωδία.

Ο θρήνος δεν μπορεί παρά να ενέχεται στην καταγγελία (και με τις δύο έννοιες του ρήματος “ενέχεται”), η ελεγεία δεν μπορεί παρά να μετουσιώνεται πολύ συχνά σε οργή, κι η καρτερία να γαλβανίζεται μέσα από την οργή.