Πρόλογος................................................................................................... V

Κυριότερες συντομογραφίες......................................................................... XIX

Προσφώνηση Προέδρου Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Πατρών και Δυτικής Στερεάς Ελλάδος κ. Ιωάννας Συμεωνίδη-Μπονέλη.................................................................................................... 1

Προσφώνηση Προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών κ. Αθανασίου Ζούπα. 5

1η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:

Γεωμετρικές μεταβολές και εθνικό κτηματολόγιο

Πρόεδρος: Ιωάννα Συμεωνίδη-Μπονέλη,

Πρόεδρος Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Πατρών
και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας

Ιωάννα Σιμοπούλου

Οι γεωμετρικές μεταβολές κατ’ άρθρο 19 του ν. 2664/1998............................. 9

1. Εισαγωγή. Εννοιολογική προσέγγιση των γεωμετρικών μεταβολών............. 9

2. Η εκ του νόμου διάσταση των γεωμετρικών μεταβολών............................. 9

3. Η αναγκαιότητα των γεωμετρικών μεταβολών και η διαχείριση των αιτήσεων που τις επιφέρουν 11

4. Οι μεταβολές των γεωμετρικών στοιχείων κατ’ άρθρο 19 § 2 του ν. 2664/1998· οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις διαδικασίες ....................................................................................... 14

5. Η διαδικασία υποβολής και ελέγχου της αίτησης κατά το άρθρο 19 § 2 του ν. 2664/1998 έως την καταχώριση και συντέλεση των μεταβολών επί των κτηματολογικών διαγραμμάτων ............ 16

6. Η προσφυγή στον κτηματολογικό δικαστή κατά το άρθρο 19 § 2 σε συνδυασμό με άρθρο 16 § 5 του ν. 2664/1998 (άρθρο 2 § 16 του ν. 4164/2013).......................................................... 19

7. Η αίτηση διόρθωσης πρόδηλου σφάλματος υπό τις διατάξεις του άρθρου 19 § 2 ν. 2664/1998 20

8. Η αίτηση κατά το άρθρο 19 § 3 του ν. 2664/1998. Κύρωση αναδασμού...... 22

9. Η αίτηση διόρθωσης γεωμετρικών στοιχείων με τη διαδικασία του άρθρου 19 § 4 ν. 2664/1998: ακίνητα σε περιοχές που δεν υφίσταται δασικός χάρτης......................................................... 22

10. Προβληματισμοί επί των αιτήσεων διόρθωσης γεωμετρικών στοιχείων. Γενικά 23

Α. Προβληματισμοί επί των αιτήσεων διόρθωσης γεωμετρικών στοιχείων κατά το άρθρο 19 § 2 του ν. 2664/1998 .................................................................................................. 23

Β. Προβληματισμοί επί των αιτήσεων διόρθωσης πρόδηλου σφάλματος κατ’ άρθρο 18 ν. 2664/1998 υπό τις διατάξεις του άρθρο 19 § 2 του ίδιου νόμου ...................................................... 29

11. Η τεχνική και νομική διάσταση στον τομέα των εξελίξεων υπό την προοπτική ενός εκσυγχρονισμένου Ελληνικού Κτηματολογίου.................................................................................. 33

12. Συμπεράσματα - Προτάσεις................................................................. 34

Νικόλαος Λιόντας

Οι επερχόμενες σε συνέχεια εκδοθείσας δικαστικής απόφασης γεωμετρικές μεταβολές. Η νομική διάσταση του προβλήματος............................................................................................ 37

Ι. Εισαγωγή........................................................................................... 37

1. Στοχοθεσία του Εθνικού Κτηματολογίου............................................... 37

2. Διάκριση της πρωτογενούς από τη δευτερογενή γεωμετρική μεταβολή........ 37

ΙΙ. Πρωτογενής γεωμετρική μεταβολή......................................................... 38

1. Η αγωγή διόρθωσης του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998.............................. 38

2. Η αίτηση διόρθωσης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998.............................. 39

3. Η αίτηση διόρθωσης του άρθρου 6 § 8 ν. 2664/1998.............................. 40

4. H αγωγή του άρθρου 13 § 2 ν. 2664/1998............................................ 40

5. Η προσφυγή του άρθρου 18 § 2 ν. 2664/1998....................................... 41

6. Η προσφυγή του άρθρου 19 § 2 εδ. δ’ ν. 2664/1998 .............................. 42

ΙΙΙ. Δευτερογενής γεωμετρική μεταβολή...................................................... 43

1. Αγωγή διανομής ακινήτου ................................................................. 43

2. Αναγνωριστική αγωγή κυριότητας με βάση έκτακτη χρησικτησία.............. 44

3. Αναγνωριστική αγωγή του κυρίου όμορων ακίνητων ............................. 45

4. Αγωγή ομολόγησης πραγματικής δουλείας............................................. 46

5. Αγωγή επιδίκασης λόγω ενοικοδόμησης ............................................... 46

6. Αγωγή παροχής διόδου...................................................................... 47

7. Αγωγή κανονισμού ορίων................................................................... 47

8. Αίτηση επικύρωσης ανώμαλης δικαιοπραξίας........................................ 48

IV. Καταχώριση δικαστικών αποφάσεων ................................................... 49

1. Βαθμός δικονομικής ωριμότητας ......................................................... 49

Α. Πρωτογενείς γεωμετρικές μεταβολές................................................ 50

Β. Δευτερογενείς γεωμετρικές μεταβολές............................................... 51

2. Το ζήτημα της λειτουργικής αναρμοδιότητας ......................................... 51

3. Συνυποβαλλόμενο διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών ........................... 52

V. Προτάσεις de lege ferenda................................................................... 54

Απόστολος Αρβανίτης

Προσαρμογή των κτηματολογικών διαγραμμάτων λόγω επαναπροσδιορισμού της θέσης και των ορίων των γεωτεμαχίων (άρθρο 19Α ν. 2664/1998)......................................................................... 55

1. Εισαγωγή........................................................................................... 55

2. Ορισμοί - Διεθνής εμπειρία................................................................... 57

3. Η αναγκαιότητα για τη διαδικασία επαναπροσδιορισμού στην Ελλάδα......... 60

4. Περιγραφή του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Ιστορικό μετά το ν. 3983/2011 62

5. Διαδικασία......................................................................................... 69

6. Διοικητική διάσταση........................................................................... 73

7. Τεχνική διάσταση................................................................................ 75

8. Συζήτηση - Συμπεράσματα.................................................................... 77

2η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:

Ένδικη προστασία έγγειας ιδιοκτησίας
σε καθεστώς λειτουργούντος κτηματολογίου

Πρόεδρος: Γεώργιος Διαμαντόπουλος,

Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., Πρόεδρος ΚΕ.ΚΤΗ.ΜΕ.

Μαγδαληνή Τσιλιγγερίδου

Η αγωγή του άρθρου 6 § 2 και η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998: Σημεία τομής και διάκρισης 83

I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις.................................................................... 83

1. Θεσμικό υπόβαθρο............................................................................ 83

2. Τα ένδικα βοηθήματα του άρθρου 6 §§ 2 και 3 ν. 2664/1998· ιστορική αναδρομή και τελολογικές προσεγγίσεις .................................................................................................. 90

ΙI. Φύση των υπαγόμενων στο άρθρο 6 §§ 2 και 3 ν. 2664/98 υποθέσεων και διαδικαστικές προϋποθέσεις δίκης .................................................................................................... 94

1. Δογματική θεώρηση. Φύση και χαρακτήρας της αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/98 94

2. Η αίτηση διόρθωσης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 και η επιλογή της εκούσιας δικαιοδοσίας 95

3. Διαδικαστικές προϋποθέσεις της δίκης. Οι κατ’ ιδίαν διαδικαστικές προϋποθέσεις της αγωγής και της αίτησης του άρθρου 6 §§ 2 και 3 ν. 2664/1998 αντίστοιχα...................................... 97

Α. Προδικασία. Προϋποθέσεις παραδεκτού της αγωγής και της αίτησης· καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα ............................................................................................. 97

Β. Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση.......................................... 102

4. Υποκειμενικές διαδικαστικές προϋποθέσεις (τα υποκείμενα της δίκης). Η έννοια του διαδίκου στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας σε αντίστιξη με αυτήν στην αμφισβητούμενη δικαιοδοσία 105

5. Προϋποθέσεις παραδεκτού της συζήτησης τόσο της αγωγής, όσο και της αίτησης του άρθρου 6 §§ 2 και 3 ν. 2664/1998 αντίστοιχα....................................................................... 110

ΙΙΙ. Αντικείμενο δίκης.............................................................................. 112

1. Το αντικείμενο της δίκης στην εκούσια δικαιοδοσία................................ 112

2. Οι θέσεις της θεωρίας και της νομολογίας περί του αντικειμένου της δίκης στην αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998..................................................................................................... 113

3. Η αναλογική εφαρμογή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998.......................... 118

4. Αντικείμενο δίκης στην αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998................ 120

IV. Εναλλακτικές δυνατότητες διόρθωσης κτηματολογικών εγγραφών με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» .................................................................................................. 121

1. Η δυνατότητα απευθείας προσφυγής στην αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/98 για ακίνητα με την ένδειξη ως «αγνώστου ιδιοκτήτη»....................................................................... 121

2. Συμπεράσματα.................................................................................. 123

V. Έννομες συνέπειες απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/98 και επί της αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998........................................................................................ 126

1. Ειδικότερα η λειτουργία του δεδικασμένου ............................................ 126

A. Δεδικασμένο αποφάσεων εκούσιας και αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας 126

B. Δεδικασμένο αποφάσεων επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 130

2. Υπό προϋποθέσεις οριστικοποίηση πρώτων εγγραφών............................ 135

A. Οριστικοποίηση αφού προηγουμένως έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ή η αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998.................................................................................. 137

B. Οριστικοποίηση χωρίς να έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρ. 6 § 3 ή η αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/98 ........................................................................................... 140

Μαρία Κωτούλα

Διαδικασίες διόρθωσης σφαλμάτων που δεν αφορούν στα εγγραπτέα δικαιώματα και στους δικαιούχους αυτών σε καθεστώς λειτουργούντος Κτηματολογίου................................................................... 143

Ι. Πρόλογος........................................................................................... 143

ΙΙ. Διόρθωση πρόδηλων σφαλμάτων........................................................... 146

ΙΙΙ. Διόρθωση κτηματολογικών εγγραφών σε άλλες περιπτώσεις .................... 153

IV. Διόρθωση περιγραφικών και γεωμετρικών στοιχείων των πρώτων εγγραφών 159

V. Σώρευση αιτήσεων διόρθωσης των λοιπών στοιχείων κτηματολογικών εγγραφών 169

VI. Eφαρμογή των τρόπων διόρθωσης σφαλμάτων των λοιπών στοιχείων των κτηματολογικών εγγραφών στην πράξη .................................................................................................. 171

VII. Διόρθωση λοιπών στοιχείων στις μεταγενέστερες εγγραφές...................... 172

Μαρία Περτσελάκη

Έλεγχος νομιμότητας και δίκη αντιρρήσεων στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου 175

Ι. Πρόλογος........................................................................................... 175

ΙΙ. Θεμελίωση της αρχής της νομιμότητας ................................................... 176

1. Η αρχή της νομιμότητας στο διοικητικό δίκαιο...................................... 176

2. Η αλληλεπίδραση της αρχής της νομιμότητας στο κτηματολογικό δίκαιο.... 177

ΙΙΙ. Διακρίσεις ελέγχου νομιμότητας........................................................... 181

1. Ο έλεγχος νομιμότητας στο στάδιο της κτηματογράφησης........................ 181

2. Ο έλεγχος νομιμότητας στο στάδιο του λειτουργούντος κτηματολογίου....... 188

3. Περιεχόμενο ελέγχου ......................................................................... 192

α. Η τοπική αρμοδιότητα του κτηματολογικού γραφείου......................... 192

β. Η ένταξη του δικαιώματος επί του οποίου η αίτηση και η πράξη της οποίας ζητείται η καταχώριση στα κτηματολογικά φύλλα, στον κύκλο των δικαιωμάτων εκείνων επί των οποίων ο νόμος επιτάσσει την καταχώριση................................................................................................. 193

γ. Η καταλληλόλητα της εγγραπτέας πράξης· έννοια του ελέγχου της συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων για την επέλευση της επιδιωκόμενης με αυτήν μεταβολής............................... 196

γ1. Οι καταχωριστέες δικαστικές αποφάσεις..................................... 198

γ2. Οι καταχωριστέες διοικητικές πράξεις........................................ 205

γ3. Οι εμπράγματες δικαιοπραξίες ................................................. 207

δ. Η συνυποβολή με εγκυρότητα, πληρότητα και ακρίβεια όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών του άρθρου 14 ν. 2664/1998 για την πράξη της οποίας ζητείται η καταχώριση...... 213

ε. Η αναγραφή στο κτηματολογικό βιβλίο ως δικαιούχου του προσώπου το οποίο προβαίνει σε εκποίηση ή του οποίου δικαίωμα επιδιώκεται να επιβαρυνθεί ή δεσμευτεί................... 215

στ. Η νομιμοποίηση του προσώπου το οποίο υποβάλλει την αίτηση ως πληρεξούσιος, νόμιμος αντιπρόσωπος ή εκπρόσωπος νομικού προσώπου για τη ζητούμενη καταχώριση........... 218

IV. Φύση οργάνου· ο προϊστάμενος του κτηματολογικού γραφείου ως όργανο ελέγχου νομιμότητας 219

V. Έκταση ελέγχου.................................................................................. 222

VI. Συνέπειες ελέγχου νομιμότητας. Δίκη αντιρρήσεων................................. 227

VII. Άρνηση υποθηκοφύλακα και άρνηση προϊσταμένου κτηματολογικού γραφείου 233

VIII. Νέο νομοθετικό πλαίσιο................................................................... 241

ΙX. Επίλογος.......................................................................................... 242

3η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:

Δημόσιες γαίες και εθνικό κτηματολόγιο

Πρόεδρος: Αθανάσιος Ζούπας,

Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών

Χρήστος Ζαβρακλής

Το Εθνικό Κτηματολόγιο ως εφαλτήριο για τη δήλωση της δημόσιας περιουσίας 247

Ι. Εισαγωγή........................................................................................... 247

1. Το Εθνικό Κτηματολόγιο ως ο νέος φορέας συλλογής και διαχείρισης εμπραγμάτων δικαιωμάτων μέσω της πρόσκλησης των φυσικών και νομικών προσώπων προς υποβολή δήλωσης 247

2. Ο ν. 2308/1995 για την εισαγωγή του θεσμού του Κτηματολογίου............ 248

ΙΙ. Η πρακτική του Δημοσίου αναφορικά με τη δήλωση των δικαιωμάτων του προ και μετά την ψήφιση του ν. 4164/2013....................................................................................................... 249

1. Η υπ’ αρ. 1035849/3236/Α0010/ΠΟΛ.1084/6.4.1999 εγκύκλιος-διαταγή.. 250

2. Η θέση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους....................................... 251

3. Η υπ’ αρ. 1011155/515/Α0010/ΠΟΛ.1007/30.1.2009 εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών 253

4. Η σχέση του Κτηματολογίου με τις υπηρεσίες του Δημοσίου αναφορικά με την ανταλλαγή δεδομένων ................................................................................................ 254

ΙΙΙ. Η δημόσια περιουσία ως αντικείμενο αποκάλυψης και προστασίας............ 256

1. Κοινά σε όλους πράγματα .................................................................. 257

2. Κοινόχρηστα πράγματα ..................................................................... 257

3. Δάση και δασικές εκτάσεις.................................................................. 259

4. Αιγιαλός, παραλία και λιμένας ........................................................... 265

Α. Αιγιαλός και παραλία .................................................................. 266

Β. Λιμένας ..................................................................................... 267

5. Στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς ..................................................... 268

6. Ειδικής χρήσης πράγματα .................................................................. 270

7. Εθνικές γαίες, εθνικές θεσσαλικές γαίες και γαίες Νέων Χωρών ............... 271

8. Ανταλλάξιμα ακίνητα ........................................................................ 275

9. Κατάληψη αδέσποτων και εγκαταλελειμμένων ακινήτων ......................... 276

10. Αυθαίρετες καταπατήσεις.................................................................. 277

Α. Προϋποθέσεις και δυνατότητες εκποίησης κατεχόμενων κτημάτων ....... 278

11. Ιδιωτική ακίνητη περιουσία του Δημοσίου και Εθνικό Κτηματολόγιο...... 279

12. Η περιπτωσιολογία του ν. 3127/2003................................................. 280

IV. Η έμμεση προστασία των δικαιωμάτων του Δημοσίου δια των διατάξεων περί αγνώστου ιδιοκτήτη .................................................................................................. 283

1. Η υπ’ αριθ. πρωτ. Δ10Α 1116248/3696 ΕΞ 14.8.2012 παροχή οδηγιών που αφορούν στην παρέμβαση του Δημοσίου στην κτηματολογική διαδικασία για ακίνητα φέροντα τον χαρακτηρισμό «άγνωστου ιδιοκτήτη» ................................................................................................ 284

2. Η οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών ως τρόπος κτήσης κυριότητας του Δημοσίου 289

V. Συμπεράσματα - Προτάσεις.................................................................. 290

Κωνσταντίνος Πλαστήρας

Δημόσια Κτήματα και Εθνικό Κτηματολόγιο................................................ 291

Ι. Προδιάθεση........................................................................................ 291

ΙΙ. Νομοθετικό πλαίσιο. Κρίσιμα ζητήματα ουσιαστικού δικαίου.................... 292

1. Από το νόμο της 21.6/10.7.1837 στους νόμους 2664/1998 και 3127/2003· ο πρωταγωνιστικός ρόλος των α.ν. 1539/1938 και 263/1968................................................................... 292

2. Έννοια και διακρίσεις δημόσιων κτημάτων............................................ 298

2.1 Ιδιωτική και δημόσια περιουσία του Δημοσίου................................ 298

2.2 Κοινόχρηστες εκτάσεις και εκτός συναλλαγής ακίνητα. Καθορισμός ορίου διάκρισης των δύο κατηγοριών και δικαιολογητικός λόγος.................................................................. 301

2.3 Δημόσια και ανταλλάξιμα δημόσια κτήματα. Διοίκηση και διαχείριση. Η τομή που επέφερε το άρθρο 196 του ν. 4389/2016 στη νομοθεσία περί διοίκησης και διαχείρισης των δημόσιων κτημάτων 305

2.4 Προστασία δημόσιων κτημάτων.................................................... 309

2.4.1 Διοικητική προστασία.......................................................... 310

2.4.1.1 Το Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής.......................... 310

2.4.1.2 Το Πρωτόκολλο Αποζημιώσεως Αυθαιρέτου Χρήσεως....... 313

2.4.2 Ποινική προστασία.............................................................. 316

ΙΙΙ. Δικονομικό/διαδικαστικό πλαίσιο........................................................ 318

1. Ζητήματα νομιμοποίησης μετά τη θέσπιση του άρθρου 196 του ν. 4389/2016. Η διεύρυνση των υποκειμένων της δίκης (μορφές και προϋποθέσεις παρέμβασης) σε δίκες που αφορούν στην προστασία των δημόσιων κτημάτων ................................................................................................ 318

1.1 Παρανόμως διακατεχόμενο από τρίτο δημόσιο κτήμα, κατά του οποίου δεν έχει μέχρι τη θέση σε ισχύ του ν. 4389/2016 ασκηθεί διεκδικητική αγωγή από το Ελληνικό Δημόσιο. Η μεταγραφή/καταχώριση σε υποθηκοφυλακείο/κτηματολογικό Γραφείο του τίτλου της ΕΤΑΔ ως προϋπόθεση ενεργητικής νομιμοποίησης της ΕΤΑΔ................................................................................... 319

1.2 Εκκρεμοδικία στον πρώτο βαθμό επί διεκδικητικής αγωγής τρίτου κατά του Ελληνικού Δημοσίου (ή τανάπαλιν), ασκηθείσας πριν τη θέση σε ισχύ του ν. 4389/2016. Το ζήτημα της άσκησης πρόσθετης παρέμβασης του νέου αληθούς δικαιούχου/υπόχρεου διαδίκου, συντρεχόντως νομιμοποιούμενου με το εξαιρετικά νομιμοποιούμενο διάδικο Ελληνικό Δημόσιο ........................................................... 324

1.3 Άσκηση ενδίκου μέσου σε δίκη που διεξάγεται από το Ελληνικό Δημόσιο, σε περίπτωση που η απόφαση αναπτύσσει βλαπτικές συνέπειες σε βάρος του, μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4389/2016 328

2. Ζητήματα βάρους απόδειξης στη διαδικασία του άρθρου 6 § 3 του ν. 2664/1998 (ενόψει των τεκμηρίων που διέπουν τα εμπράγματα δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου επί δημοσίων κτημάτων) 330

ΙV. Επίμετρο.......................................................................................... 344

Ιωάννης Κόνσουλας

Τα θεσμικά μέτρα προστασίας των δημόσιων κτημάτων. Η ειδική περίπτωση της δασικής κτήσης 345

Ι. Εισαγωγή........................................................................................... 345

ΙΙ. Το δικαίωμα της κυριότητας επί ακινήτων.............................................. 346

Α. Έννοια ........................................................................................... 346

Β. Διακρίσεις ακινήτων......................................................................... 346

α. Δημόσια περιουσία του Δημοσίου................................................... 346

β. Ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου.................................................... 347

γ. Τα δημόσια κτήματα κατά το ν. 3986/2011....................................... 348

ΙΙΙ. Τα θεσμικά μέτρα προστασίας των δημόσιων κτημάτων .......................... 350

Α. Το τεκμήριο κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου σε δάση και δασικές εκτάσεις 350

α. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς σύμφωνα με το Οθωμανικό Δίκαιο............ 350

αα. Νομοθεσία ........................................................................... 350

ββ. Ιδιοκτησιακά δικαιώματα και οθωμανικοί τίτλοι......................... 352

β. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς σύμφωνα με το Ελληνικό Δίκαιο............... 354

αα. Έννοια του δάσους................................................................. 354

ββ. Διάκριση δασικής ιδιοκτησίας.................................................. 356

γγ. Δημόσια και ιδιωτική δασική ιδιοκτησία ................................... 359

γ. Η διαδοχή του Τουρκικού Δημοσίου από το Ελληνικό Δημόσιο........... 361

αα. Αττική - Εύβοια..................................................................... 361

ββ. Θεσσαλία.............................................................................. 363

γγ. Νέες Χώρες .......................................................................... 365

δδ. Θράκη.................................................................................. 366

εε. Λέσβος - Χίος........................................................................ 367

στστ. Νησιά Ιονίου, Κύθηρα και Αντικύθηρα................................... 368

ζζ. Δωδεκάνησα........................................................................... 368

ηη. Κυκλάδες ............................................................................. 370

θθ. Σποράδες .............................................................................. 372

ιι. Κρήτη.................................................................................... 373

Β. Το διαδικαστικό προνόμιο του άρθρου 62 εδ. α’ και 2 § 3. του ν. 998/1979 374

Γ. Το απαράγραπτο των δικαιωμάτων του Δημοσίου.................................. 378

α. Χρησικτησία σε δημόσια κτήματα................................................... 378

β. Χρησικτησία σε ακίνητα Ιερών Μονών............................................ 380

γ. Η ρύθμιση του άρθρου 4 του ν. 3127/2003 ...................................... 381

Δ. Το τεκμήριο νομής του Δημοσίου στα δημόσια κτήματα.......................... 382

α. Ο α.ν. 1539/1938 «περί προστασίας των δημοσίων κτημάτων»........... 382

β. Η επιδίκαση νομής υπό το πρίσμα του άρθρου 3 του α.ν. 1539/1938 «περί προστασίας των δημοσίων κτημάτων»................................................................................................. 383

E. Το αμάχητο τεκμήριο του ν. 2664/1998................................................ 384

ΣΤ. Κτήση κυριότητας του Δημοσίου στα αδέσποτα ακίνητα ....................... 384

ΙV. Η μεταβίβαση δάσους-δασικής έκτασης με δικαιοπραξία εν ζωή ............... 386

Α. Mεταβιβάσεις καμένων δασών............................................................. 386

Β. Δικαίωμα προτίμησης του Ελληνικού Δημοσίου.................................... 387

Γ. Προσάρτηση υπεύθυνης δήλωσης ........................................................ 388

Δ. Απαγόρευση κατάτμησης δασικής έκτασης............................................ 389

Ε. Σχέδια πόλεως.................................................................................. 390

ΣΤ. Πιστοποιητικό χαρακτηρισμού έκτασης σε κυρωμένο δασικό χάρτη........ 390

Ζ. Εκποίηση μοναστηριακών δασών........................................................ 391

Η. Παραμεθόρια δάση........................................................................... 391

V. Επίλογος........................................................................................... 392

Θεοδώρα Ξυθάλη

Εγκαταλειμμένα κτίρια και Κτηματολόγιο..................................................... 395

ΙΑ. Τα εγκαταλειμμένα κτίρια ως ειδική κατηγορία κτιρίων. Περιβαλλοντικές, πολεοδομικές, κοινωνικο-οικονομικές κ.λπ. διαστάσεις................................................................................. 395

1. Εισαγωγικά...................................................................................... 395

2. Η διεθνής εμπειρία στο θέμα της διαχείρισης των εγκαταλειμμένων και κενών κτιρίων 396

Α. Μεγάλη Βρετανία......................................................................... 397

Β. Η.Π.Α........................................................................................ 399

α. Πενσυλβάνια .......................................................................... 399

β. Φιλαδέλφεια............................................................................ 401

γ. Βαλτιμόρη.............................................................................. 402

ΙΒ. Τα εγκαταλειμμένα κτίρια στην ελληνική νομοθεσία ............................... 409

ΙΙ. Εγκαταλειμμένα και αδέσποτα ακίνητα................................................... 410

ΙΙΙ. Εγκαταλειμμένα κτίρια και Κτηματολόγιο.............................................. 413

IV. Διαπιστώσεις - εμπλοκή διαδικασίας α.ν. 1538/1939 και Κτηματολογίου... 423

V. Eπίλογος........................................................................................... 426

4η ΣΥΝΕΔΡΙΑ:

Ζητήματα εκκλησιαστικής και δασικής ιδιοκτησίας
στο εθνικό κτηματολόγιο

Πρόεδρος: Γεώργιος Διαμαντόπουλος,

Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., Επιστημονικός Διευθυντής ΚΕ.ΚΤΗ.ΜΕ.

Ελένη Διονυσοπούλου

Ζητήματα δασικής ιδιοκτησίας στο Εθνικό Κτηματολόγιο............................... 429

I. Eθνικό Κτηματολόγιο και Δασολόγιο..................................................... 429

II. Συνταγματική προστασία των δασών...................................................... 434

III. Έννοια του δάσους και των δασικών εκτάσεων. Ορισμός και ερμηνευτική δήλωση 436

ΙV. Το ισχύον πριν από την προσάρτηση δίκαιο της Οθωμανικής γαιοκτησίας και η διαδοχή του Τουρκικού Δημοσίου από το Ελληνικό Δημόσιο και τα δάση στο Παλαιό Βασίλειο της Ελλάδας.. 439

V. Η διαδοχή του Τουρκικού Δημοσίου από το Ελληνικό Δημόσιο και τα δάση κατά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας.................................................................................... 448

VI. Η διαδοχή του Τουρκικού Δημοσίου από το Ελληνικό Δημόσιο στα δάση και εδάφη των Νέων Χωρών .................................................................................................. 450

VII. Η διαδοχή του Ελληνικού Δημοσίου στα Ιόνια Νησιά............................ 452

VIII. Η διαδοχή του Ελληνικού Δημοσίου στα Δωδεκάνησα .......................... 454

IX. Η διαδοχή του Ελληνικού Δημοσίου στην Κρήτη.................................... 456

X. Επίλογος........................................................................................... 458

Γεώργιος Αποστολάκης

Ιστορικοί και νόμιμοι τίτλοι κυριότητας της πολύπαθης εκκλησιαστικής περιουσίας ενώπιον του Εθνικού Κτηματολογίου ................................................................................................... 459

Ι. Το Εθνικό Κτηματολόγιο, η εκκλησιαστική περιουσία και οι δυνατοί τίτλοι κυριότητας αυτής 459

1. Το Εθνικό Κτηματολόγιο ως πρόκληση καταγραφής της εκκλησιαστικής περιουσίας 459

2. Οι «ιστορικοί» τίτλοι κυριότητας ........................................................ 459

3. Οι τίτλοι κυριότητας γενικότερα.......................................................... 461

4. Ειδικότερο αντικείμενο της εισηγήσεως................................................. 462

5. Η επιρροή των διαδοχικών μεταβολών των ορίων της Ελληνικής Επικράτειας στο εμπράγματο εκκλησιαστικό δίκαιο..................................................................................................... 462

6. Το β.δ. της 25.9.1833 (διάλυση μονών και περιέλευση της περιουσίας τους στο Δημόσιο). Το Εκκλησιαστικό Ταμείο..................................................................................................... 463

ΙΙ. Τα διαχωριστικά διατάγματα του άρθρου 8 § 2 του κ.ν. 4684/1930 και οι Πίνακες της Σύμβασης της 18.9.1952 ως τίτλοι κυριότητας............................................................................... 465

1. Τα εκδοθέντα κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 8 § 2 του κ.ν. 4684/1930 διαχωριστικά διατάγματα ................................................................................................ 465

2. Ο χαρακτήρας των διαταγμάτων ως νόμιμοι τίτλοι κυριότητας.................. 468

3. Η άρση της αμφισβητήσεως με την ερμηνευτική διάταξη νόμου................. 469

4. Η αποδεικτική δύναμη των διαταγμάτων............................................... 470

5. Το ιστορικό δημιουργίας των Πινάκων Α-Ε της Σύμβασης της 18.9.1952 (β.δ. της 26.9.1952) ως επιστέγασμα της δημευτικής πολιτικής του Κράτους...................................................... 471

6. Η απαλλοτρίωση της μοναστηριακής περιουσίας και ο εξαναγκασμός της Εκκλησίας στην υπογραφή της από 18 Σεπτεμβρίου 1952 Σύμβασης.............................................................. 473

7. Το περιεχόμενο και η κύρωση της Συμβάσεως........................................ 476

8. Ο χαρακτήρας των Πινάκων ως νόμιμοι τίτλοι κυριότητας....................... 478

9. Οι συναφείς (για τα δάση) ρυθμίσεις του ν. 3208/2003............................ 479

Κωνσταντία Εμμανουηλίδου

Προβλήματα και στρεβλώσεις που ανέδειξε η εφαρμογή του Εθνικού Κτηματολογίου - Προτεινόμενες λύσεις 481

I. Εισαγωγικές επισημάνσεις..................................................................... 481

II. Συστήματα δημοσιότητας εμπράγματων σχέσεων. Έννοια κτηματολογίου..... 482

III. Ισχύοντα κτηματολόγια στην Ελλάδα - Εθνικό Κτηματολόγιο - Νομοθετήματα 483

IV. Κτηματογράφηση.............................................................................. 487

Α. Έννοια ........................................................................................... 487

Β. Στάδια............................................................................................. 488

Γ. Προβλήματα κατά την υλοποίηση........................................................ 488

α. Το πρόβλημα των δασικών χαρτών.................................................. 490

β. Η μη έκδοση ΚΥΑ των Υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας περί υπαγωγής των κτηματογραφημένων περιοχών στη διαδικασία λειτουργίας του Κτηματολογικού Γραφείου από αυτήν του Υποθηκοφυλακείου............ 493

V. Λειτουργούν Εθνικό Κτηματολόγιο ...................................................... 494

Α. Βασικές έννοιες (πρώτες εγγραφές - μεταγενέστερες εγγραφές - τεκμήρια)... 496

Β. Προβλήματα - Στρεβλώσεις................................................................ 498

α. Το ζήτημα του κρίσιμου χρόνου των πρώτων εγγραφών...................... 498

β. Η στρεβλωτική εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 6 § 3 του ν. 2664/1998 499

γ. Το ζήτημα της περιγραφής του ακινήτου........................................... 504

VI. Αντί επιλόγου................................................................................... 506

Πορίσματα εργασιών 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κέντρου Κτηματολογικών Μελετών με θέμα: «Εθνικό Κτηματολόγιο. Ισχύον δίκαιο, στρεβλώσεις και θετέον δίκαιο (de lege lata, deformationes, de lege ferenda)» από τον επιστημονικό διευθυντή του Κέντρου Κτηματολογικών Μελετών καθηγητή Γεώργιο Διαμαντόπουλο 507

Βιβλία του διευθυντή της σειράς..................................................................... 519