το παρόν βιβλίο της ASTbooks με τίτλο «Ποινικός Κώδικας Ν. 4619/2019 (ΦΕΚ Α’ 95/11.6.2019», προκειμένου για την παρουσίαση των νέων διατάξεων έχει επιλεγεί η κάτωθι δομή:

• Ιστορική αναδρομή
• Βασικές αρχές σύνταξης του νέου Κώδικα
• Ουσιώδεις αλλαγές Γενικού και Ειδικού μέρους
• Κείμενο νόμου κατ’ άρθρο το οποίο έχει συνδεθεί με:
• Αιτιολογική έκθεση
• Προϊσχύουσα διάταξη
• Διπλό ευρετήριο - κατά μέρος και αλφαβητικό

Με το Ν. 4619/2019 (ΦΕΚ Α’ 95/11.6.2019) ψηφίστηκε ο νέος Ποινικός Κώδικας ο οποίος τίθεται σε ισχύ από 1.7.2019, καταργώντας τον προϊσχύοντα Κώδικα ο οποίος υπήρξε προϊόν µακράς και παραγωγικής επεξεργασίας, αφού η πρώτη επιτροπή για τη σύνταξή του («καθολικής ανακαινίσεως του Ποινικού Νόµου» του 1824) ορίσθηκε το 1911 και η σύνταξη του πρώτου Σχεδίου αποπερατώθηκε το 1923. Ακολούθησε η σύνταξη δεύτερου Σχεδίου (1937), επακολούθησε το 1940 το τρίτο Σχέδιο και τελικά υποβλήθηκε στη Βουλή το τελικό Σχέδιο του 1948, το οποίο κυρώθηκε µε τον ν. 1492/1950 και τέθηκε σε ισχύ την 1.1.1951.

Ο νέος Ποινικός Κώδικας διέπεται από βασικές αρχές, όπως η αρχή της νοµιµότητας του εγκλήµατος και της ποινής, ο σεβασµός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, η αρχή της αναλογικότητας, η αρχή της ενοχής, η δηµοκρατική αρχή, η φιλελεύθερη αρχή ή αρχή της προσωπικής αυτονοµίας, η αρχή της ισότητας, η αρχή του κοινωνικού κράτους, η αρχή της επιείκειας, η αρχή της επικουρικότητας του ποινικού δικαίου και η αρχή του κράτους δικαίου. Πρόκειται για ένα πλέγµα αρχών και αξιών του Συντάγµατος που δεσµεύει όχι µόνο την εκτελεστική, αλλά και τη νοµοθετική εξουσία και συναρτάται µε την ανεξαρτησία των δικαστών, που είναι «συνειδητά δεσµευµένοι στο νόµο».

Όσον αφορά τη δομή του νέου Ποινικού Κώδικα περιέχει τρία βιβλία, όπως άλλωστε και ο προϊσχύων Ποινικός Κώδικας:

• Στο πρώτο έχουν ενταχθεί οι διατάξεις του Γενικού Μέρους, οι οποίες ισχύουν για το σύνολο των εγκληµάτων όχι µόνο του Ποινικού Κώδικα αλλά και των Ειδικών Ποινικών Νόµων, αν δεν προβλέπεται διαφορετικά.
• Στο δεύτερο έχει ενταχθεί το Ειδικό Μέρος, όπου περιγράφονται τα εγκλήµατα και προσδιορίζονται οι ποινικές κυρώσεις.
• Στο τρίτο βιβλίο περιλαµβάνονται οι µεταβατικές διατάξεις

Αναλυτικότερα:

• Το πρώτο βιβλίο χωρίζεται σε οκτώ Κεφάλαια, στα οποία κατά βάση τηρείται η δοµή του προϊισχύοντος Ποινικού Κώδικα. Προσδιορίζονται, δηλαδή, αρχικά οι γενικοί κανόνες και ακολουθεί:
• η ανάλυση των βασικών για την κατάφαση του αρχικού αξιοποίνου στοιχείων (αρχικό άδικο, υπαιτιότητα, τελικό άδικο και ενοχή),
• οι διατάξεις διεύρυνσης του αξιοποίνου (απόπειρα – συµµετοχή)
• οι διατάξεις για τις ποινές, οι οποίες αντίστοιχα ταξινοµούνται σε εκείνες που αναφέρονται στην απειλή των ποινών, σε εκείνες που ρυθµίζουν την επιµέτρηση και σε εκείνες που προσδιορίζουν τον τρόπο έκτισης των ποινικών κυρώσεων.
• οι διατάξεις σχετικά µε την εξάλειψη του αξιοποίνου και την ποινική µεταχείριση των ανήλικων δραστών αξιόποινων πράξεων.
• Το δεύτερο βιβλίο χωρίζεται σε είκοσι τρία Κεφάλαια επί των οποίων σημειώνονται τα εξής:
• Το όγδοο κεφάλαιο για τα εγκλήµατα που ανάγονται στη στρατιωτική υπηρεσία και στην υποχρέωση για στράτευση καταργήθηκε διότι µε δεδοµένη την ύπαρξη του στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, η ειδική αναφορά στην στρατιωτική υπηρεσία στον Ποινικό Κώδικα δεν είχε νόηµα. Έτσι, άλλωστε, το Σχέδιο συµβαδίζει µε τις επιλογές που έχουν γίνει σε όλους τους σύγχρονους ευρωπαϊκούς Ποινικούς Κώδικες, όπου δε συναντάται αυτοτελές Κεφάλαιο για την προστασία του στρατού.
• Το δέκατο έκτο κεφάλαιο για τη µονοµαχία είχε καταργηθεί µε τον ν. 3904/2010.
• Τα κεφάλαια εικοστό τρίτο και εικοστό τέταρτο (εγκλήµατα κατά της ιδιοκτησίας και εγκλήµατα κατά περιουσιακών δικαιωµάτων) συγχωνεύθηκαν σε ενιαίο κεφάλαιο (εγκλήµατα κατά περιουσιακών αγαθών). Η ενοποίηση ήταν επιβεβληµένη ενόψει του γεγονότος, ότι η συνταγµατική προστασία της ιδιοκτησίας καλύπτει και τα ενοχικά δικαιώµατα, όπως τούτο ορίζεται στο άρθρο 1 παρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ για τον «σεβασµό της περιουσίας κάθε φυσικού ή νοµικού προσώπου» (ΟλΑΠ 40/1998).
• Το εικοστό έκτο κεφάλαιο για τα πταίσµατα καταργήθηκε, αφού δεν προβλέπεται η κατηγορία αυτή αξιόποινων πράξεων, που συνιστούν πλέον διοικητικά αδικήµατα, βάσει ειδικών νόµων.
• Τα κεφάλαια εικοστό πέµπτο (επαιτεία και αλητεία) και εικοστό έβδοµο (τελικές διατάξεις) καταργήθηκαν.