Στα χρόνια τούτα, τα τελευταία του αιώνα, δεσπόζει στη σκέψη όλων μας, μ` αυτόν ή μ` εκείνο τον τρόπο, μα πάντα με αγωνία ένα ερώτημα: πού πηγαίνουμε σαν κοινωνία ή σαν λαός, δηλαδή στην ουσία σαν Ελληνισμός; Σαν έθνος πανάρχαιο, που όμως η μοίρα του δεν λέει να το αφήσει να στεριώσει μιαν ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία ανθρωπιάς και αλληλεγγύης και όλο το ανεμοδέρνει με εξωτερικούς κινδύνους και επιβουλές, εσωτερικές αδυναμίες και οδυνηρές περιπέτειες, ακόμα και αιματηρούς διχασμούς.
Μοιάζει να έχει γίνει στα χρόνια μας αυτό το τόσο βαθύ και απλό, αλλά και τόσο αγωνιώδες ερώτημα το κοινό μας χαρακτηριστικό. Ένα δηλαδή υπαρξιακό άγχος έχει αναχθεί σε συνεκτικό στοιχείο που μας ενώνει όλους, άσχετα από τάξεις και κόμματα. Αν το καλοσκεφθείς το κοινό αυτό χαρακτηριστικό στηρίζει τούτη την εποχή -και σωστά- περισσότερο από κάθε τι άλλο, την ομοψυχία μας.
Το φαινόμενο αυτό είναι ιστορικά σπάνιο, γιατί προκύπτει κυρίως όταν ένα έθνος και η κοινωνία του βρίσκονται μπροστά σε ιδιαίτερα επικίνδυνη καμπή της πορείας τους. Γίνεται επομένως φανερό και από την ύπαρξη αυτού του κοινού άγχους ότι βρισκόμαστε μπροστά σε δύσκολο ιστορικό σταυροδρόμι.
Η καίρια όμως σημασία του αγχώδους αυτού ερωτήματος επιτείνεται και από το γεγονός ότι τόσο η διεθνής όσο και η εσωτερική μας πολιτική συγκυρία το περιβάλλουν μ` ένα πλέγμα πλήρους σχεδόν αδιαφάνειας, έτσι που η ευθεία απάντησή του να μοιάζει έργο αδύνατο.
Ακούγονται συχνά μεγάλα λόγια για τον λαμπρό 21ο αιώνα, στο κατώφλι του οποίου βρισκόμαστε. Με μια ψυχολογικά ευεξήγητη εορταστική ελαφρότητα, όπως γίνεται και κάθε πρωτοχρονιά, ο νέος αυτός αιώνας που έρχεται, και συμπίπτει μάλιστα με την έναρ-ξη μιας νέας χιλιετίας, σκιαγραφείται ως κομιστής μεγάλων ελπίδων, τόσο για όλο τον κόσμο, όσο και για την πατρίδα μας. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Γιατί μαζί με τις ελπίδες, που ασφαλώς δικαιολογείται να καλλιεργούνται, ο αιώνας αυτός, όπως πολλά δείχνουν, φέρνει μαζί του και ιστορικά πρωτοφανέρωτους κινδύνους τόσο γενικά για την ανθρωπότητα, όσο και ειδικά για τον τόπο μας. Μόνο δε με την εξουδετέρωση των κινδύνων αυτών μπορούν να πραγματωθούν οι μεγάλες ελπίδες. Γι` αυτό ο 21ος αιώνας προβάλλει ως ιστορική πρόκληση. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]
