Πέρασαν πάνω από σαράντα χρόνια από τότε που ο Γ. Δ. Ζιούτος τελείωσε την επιλογή από το έργο τον Μοντεσκιέ και τη μετάφρασή του. Για πολύν καιρό το χειρόγραφο έμενε θαμμένο μια και δεν μπόρεσε αρχικά να εκδοθεί. Στο μεταξύ, ο μεταφραστής πέθανε χωρίς να μπορέσει να αποτελειώσει το έργο αυτό.
Η επιλογή και η μετάφραση είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας τον `50 για το Γαλλικό Ινστιτούτο και επρόκειτο να γίνει μια έκδοση δίγλωσση, παραθέτοντας το γαλλικό και το ελληνικό κείμενο. Η έκδοση θα συμπληρωνόταν με ένα γενικό πρόλογο για τη ζωή και το έργο τον Μοντεσκιέ, καθώς και σημειώσεις και γλωσσάριο. Όμως για διάφορους λόγους, αυτή η δουλειά έμεινε μισοτελειωμένη. Ο Ζιούτος έκανε μόνο την επιλογή από το έργο τον Μοντεσκιέ κι ένα μεγάλο μέρος των επεξηγηματικών σημειώσεων. Δεν μπόρεσε να κάνει τον πρόλογο και την τοποθέτηση του Μοντεσκιέ και του έργου του στο 18ο αιώνα.
Διαβάζουμε σε μια επιστολή που ο Ζιούτος έστειλε στις 2.11.1952 στον αείμνηστο διευθυντή τον Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, Οκτάβ Μερλιέ:
`Μια έκδοση εκλογής από όλα τα έργα του Μοντεσκιέ, που θα προσφερόταν στο ελληνικό κοινό για πρώτη (ίσως και τελευταία) φορά, έβαζε πολλά
προβλήματα: φιλολογικά, εκδοτικά και επιστημονικά (εκλογή γνησίων κειμένων, συνολική παρουσίαση του έργου χωρίς παραμορφωτικές παραλείψεις, ιστορική τοποθέτηση των ιδεών τον συγγραφέα, επιστημονική έκθεση των προβλημάτων που έθεσε ή έλυσε κλπ.). Φιλοδοξία του μεταφραστή είτανε να προσφέρει στο κοινό μια μεγάλη έκδοση του Μοντεσκιέ, σύμφωνη με τις αξιώσεις και προσδοκίες του, που θα επέτρεπε στο ελληνικό κοινό να γνωρίσει τη σκέψη του συγγραφέα στην ιστορική ανάπτυξή της, με όλες τις ταλαντεύσεις και αντιφάσεις της, αλλά και με τη θετική και πολύτιμη εισφορά της στο παγκόσμιο πνευματικό οικοδόμημα.
Ο έλληνας μεταφραστής δεν υποτίμησε τις δυσκολίες του εγχειρήματος, δεν αγνόησε τις δικές του ελλείψεις και αδυναμίες, δεν αποκοίμισε το συναίσθημα της ευθύνης του. Φρόντισε πρώτα-πρώτα, σε εποχή (1947) που έλειπαν ακόμα τα πάντα, να συμπληρώσει τη δική του ενημέρωση. Συγκέντρωσε πολλά εφόδια, αναζήτησε όλα τα κείμενα, επικοινώνησε με όλες τις προσιτές πηγές, παρακολούθησε ειδικές ομιλίες και εργασίες, μελέτησε την έκθεση των χειρογράφων, συνδέθηκε με ειδικούς επιστήμονες και εκδότες, αποτάνθηκε στους φίλους του συγγραφέα και συμπατριώτες του στο Μπορντό, κυνήγησε κάθε έκδοση και κάθε σχετικό έργο σε όλους τους αντικέρ και παλαιοβιβλιοπώλες - και η εργασία αυτή δεν είταν, φυσικά, άγονη. Του επέτρεψε να διαθέτει έναν ικανοποιητικό εξοπλισμό, να ιδεαστεί σε όλα τα προβλήματα και να φτάσει σε ένα γενικό σχεδιάγραμμα του έργου που θα έφερνε στο ελληνικό κοινό την πολιτική και κοινωνική θεωρία του γαλλικού 18ου αιώνα.
Ο μεταφραστής έχει την ενδόμυχη ικανοποίηση πως το ελληνικό κοινό, αν τυχόν αποκτήσει ποτέ την έκδοση αυτή του Μοντεσκιέ, θα διαβάσει κείμενα γνήσια και εξακριβωμένα, σύμφωνα με την τελευταία κριτική αποκατάστασή τους. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
