Η μελέτη της αναβίωσης της ησυχαστικής πνευματικότητας στον ορθόδοξο κόσμο κατά τον 18ο αιώνα αναποφεύκτως οδηγεί στο πρόσωπο του μεγάλου ασκητή και κοινοβιάρχη, οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι, ο οποίος επανεισήγαγε τον σλαβικό και ρουμανικό κόσμο στον χώρο πνευματικής ζωής αυτής της μορφής.
Ο όσιος Παΐσιος υπήρξε αυτός που συνετέλεσε στην αναβίωση του κοινοβιακού βίου στον ρουμανικό μοναχισμό, με βάση το αγιορειτικό πρότυπο, και στη στροφή προς την ησυχαστική πνευματικότητα, όπως αυτή είχε ανθίσει στο Άγιον Όρος τον 14ο αιώνα. Η ευρύτατη πνευματική ακτινοβολία του, η οποία είχε επεκταθεί σε ολόκληρο τον χώρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ρωσίας, τον είχε καταστήσει ένα ίνδαλμα πνευματικού ανθρώπου, όχι μόνο μέσα στους μοναστικούς αλλά και σε ευρύτερους κοινωνικούς κύκλους προσώπων, τα οποία είχαν πνευματικά ενδιαφέροντα.