Ο συνθέτης Ρίχαρντ Βάγκνερ γεννήθηκε στη Λειψία το 1813, την ίδια χρονιά με τον Τζουζέππε Βέρντι. Πέθανε στη Βενετία το 1883. Πρόκειται για μοναδική προσωπικότητα ανάμεσα στους συνθέτες του 19ου αιώνα και εμβληματική μορφή του γερμανικού Ρομαντισμού, καθώς η δράση και το δημιουργικό έργο του επηρέασαν βαθύτατα τη σκέψη, τα γράμματα και την τέχνη. Συνέγραψε πολλά θεωρητικά δοκίμια, αλλά και τα ποιητικά κείμενα για όλα τα σκηνικά έργα του. Οραματίστηκε μία τέχνη πέραν της ψυχαγωγίας, με διδακτικό περιεχόμενο, η οποία, στα πρότυπα του αρχαίου ελληνικού δράματος, θα απευθυνόταν στην Ευρώπη των επαναστάσεων του 1848.
Εμπνεύστηκε το ιδανικό θέατρο δράσης για την παρουσίαση των μουσικών δραμάτων του κοντά στη φύση, μακριά από την πολυτέλεια των κοσμικών μεγαλουπόλεων. Η πρωτοποριακή δομή των κειμένων του, αλλά κυρίως οι μουσικές καινοτομίες του, σε θέματα που αφορούσαν τη χρήση της αρμονίας, της προσωδίας και των εξαγγελτικών θεμάτων, ώθησαν τους ομοτέχνους του να δουν το σύνολο της μουσικής τέχνης με διαφορετική οπτική.
Σημαντικότερα έργα του Βάγκνερ είναι: "Ο ιπτάμενος Ολλανδός" (1843), "Τάνχωυζερ" (1845, 1861), "Λόενγκριν" (1850), "Τριστάνος και Ιζόλδη" (1865), "Οι αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης" (1868), "Το δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ" (1876), "Πάρσιφαλ" (1882).
Ο "Τάνχωυζερ" βασίζεται σε ποιητικό κείμενο του ίδιου του συνθέτη. Αντλεί υλικό από διάφορες πηγές, κυρίως του 19ου αιώνα, και συνταιριάζει δύο αφηγήσεις του 13ου αιώνα, τη σχετική με τον σταυροφόρο και τραγουδιστή του έρωτα Τάνχωυζερ και τη σχετική με τον αγώνα τραγουδιστών στο κάστρο του Βάρτμπουργκ.
Η υπόθεση της όπερας αφορά τον ιππότη Τάνχωυζερ, που εγκαταλείπει την Αφροδίτη, τον κόσμο της ηδονής, αλλά και της αισθητικής απόλαυσης, για την πνευματική αγάπη της Ελίζαμπετ. Στον αγώνα ερωτικής ποίησης του Βάρτμπουργκ της Θουριγγίας υπερασπίζεται τον κόσμο της Αφροδίτης, προσβάλλοντας τα ήθη. Του ζητείται μεταμέλεια. Στη Ρώμη ο πάπας Ουρβανός Δ΄ του λέει πως θα συγχωρεθεί μόνον αν ανθίσει η ποιμαντορική του ράβδος. Πίσω στη Θουριγγία, η Ελίζαμπετ πεθαίνει προσευχόμενη για τη συγχώρεσή του. Η ράβδος του πάπα ανθίζει, κι έτσι η ψυχή του Τάνχωυζερ λυτρώνεται.

Περιεχόμενα:

- Ο "Τάνχωυζερ" με μια ματιά
- Γκράχαμ Βικ, "Σύνοψη"
- Νίκος Α. Δοντάς, ""Τάνχωυζερ", ένα μεταβατικό έργο"
- Νικόλαος Ε. Καραπιδάκης, "Ο μεσαίωνας στον κόσμο του ρομαντισμού"
- Φώτης Παπαθανασίου, ""Τάνχωυζερ", η λύτρωση μέσω του υψηλού έρωτα: Μία ερμηνευτική προσέγγιση".
- Δημήτριος Βεργέτης, ""Τάνχωυζερ" ή "Ο φυγάς του κήπου των ηδονών. Πέραν της αγνότητας και της ενοχής".
- Νίκος Λίβος, "Χάινριχ Χάινε, "Τραγούδι του Τάνχωυζερ""
- Νίκος Α. Δοντάς, "Επιλογή από τη δισκογραφία"
- Σοφία Κομποτιάτη, "Ο "Τάνχωυζερ" στην Εθνική Λυρική Σκηνή

- Χρονολόγιο
- Σύντομο ιστορικό Εθνικής Λυρικής Σκηνής
- Υπηρεσίες της ΕΛΣ
- Πηγές