Παρά τη σημασία του δέντρου και του καρπού της η ελιά δεν κατείχε μέχρι πρόσφατα ιδιαίτερη θέση στην ελληνική βιβλιογραφία. Η δημοσιευμένη στην Επετηρίδα του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών βιβλιογραφία της ελληνικής λαογραφίας, η οποία καλύπτει τη χρονική περίοδο από το έτος 1800 μέχρι πρόσφατα, μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι ελάχιστες είναι οι λαογραφικές μελέτες για την ελιά ως παραδοσιακή ελληνική καλλιέργεια και απασχόληση, τη συγκομιδή, αποθήκευση και μεταποίηση του καρπού της, τη χρησιμοποίηση των παραγόμενων προϊόντων της και τη διάθεσή τους στο εμπόριο, αλλά και για τις παραδόσεις, τα έθιμα, τους συμβολισμούς, τις μαντικές και δεισιδαίμονες ενέργειες και αντιλήψεις, τα μνημεία του λαϊκού προφορικού λόγου (τραγούδια, δίστιχα, παροιμίες, παραμύθια, κ.λ.π.) που αναφέρονται στην εξέταση της παραδοσιακής ελαιοκομίας και ελαιουργίας σε τοπικό επίπεδο, συνήθως ως επιμέρους κεφάλαια της γεωργικής ζωής, στα πλαίσια συνήθως μιας τοπικής λαογραφικής μονογραφίας για το σύνολο των θεμάτων του λαϊκού πολιτισμού. Έτσι, η πρόσφατη ενασχόληση με το θέμα υπήρξε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη και η συγκομιδή πλούσια με τη συγκέντρωση σημαντικού υλικού συμποσούμενου σε αρκετές εκατοντάδες σελίδες. [...]
Η αναγκαιότητα διεπιστημονικής προσέγγισης σε θέματα, που συγκεντρώνουν πολλαπλό ενδιαφέρον από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όπως η ελιά και τα προϊόντα της, αποτελεί επιστημονικό στόχο του Κέντρου Λαογραφίας, το οποίο καταγράφει, κωδικοποιεί, διασώζει και αξιοποιεί τα στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού του ελληνικού λαού. [...]
(απόσπασμα από το κείμενο της Αικατερίνης Πολυμέρου - Καμηλάκη)
