Στις παραδόσεις που θα ακολουθήσουν, δεν θα σας μιλήσω μόνο για τη θεωρία, αφού όλοι σας εργάζεστε στον τομέα της παιδείας και για σας πολύ μεγαλύτερη σημασία έχει η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Θα μιλήσουμε για περιπτώσεις προβληματικών παιδιών, ή εσείς θα μιλήσετε για κάποιες περιπτώσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε κατόπιν να συζητήσουμε μαζί για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα τέτοιο παιδί. Δεν θα πρέπει ακόμη να παραβλέψουμε το σημαντικότερο σημείο, κι αυτό είναι πως θα συνδέσουμε το παιδί με το σχολείο, πως θα ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον του γι` αυτό. Σημαντικό επίσης είναι να ξέρουμε τι σημαίνει το σχολείο στη ζωή ενός παιδιού, στη ζωή ενός λαού. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως πρόκειται για μια συνέχεια της οικογενειακής μέριμνας. Αν η οικογένεια ήταν σε θέση να διαπαιδαγωγήσει σωστά το παιδί, τότε το σχολείο θα ήταν περιττό. Γνωρίζετε από την ιστορική εξέλιξη του σχολείου πως υπήρξαν εποχές όπου δεν υπήρχε ακόμη το σχολείο, όπου η οικογενειακή διαπαιδαγώγηση επαρκούσε. Πάντως και σε εκείνη την εποχή επικρατούσαν διάφοροι θεσμοί, όπως π.χ. ότι τα παιδιά των οικογενειών που ανήκαν στα υψηλότερα στρώματα της κοινωνίας φοιτούσαν σε πριγκιπικά σχολεία, όπου μάθαιναν την τέχνη της διακυβέρνησης και της διοίκησης. Αργότερα ήταν η εκκλησία εκείνη που ίδρυσε σχολεία για τα δικά της συμφέροντα, σχολεία που προώθησαν τη γνώση σε βαθμό που να επαρκεί για τις ανάγκες της εκκλησίας και του κράτους. Το σχολείο αναπτύχθηκε οργανικά δεμένο με τις ανάγκες του λαού. Η δομή του ήταν πάντα εκείνη που απαιτούσαν οι ανάγκες της κοινωνίας, οι ανάγκες του αναπτυγμένου εμπορίου και της αναπτυγμένης τεχνολογίας. Και τότε προέκυψε η αναγκαιότητα ενός λαϊκού (δημοτικού) σχολείου. Το δημοτικό σχολείο πήρε διάφορες μορφές ανάλογα με τις απαιτήσεις των δυνάμεων που κυβερνούσαν.
Και σήμερα ακόμη αντιμετωπίζουμε το ερώτημα του πώς θα πρέπει να οργανωθεί ένα σχολείο. Αναμφισβήτητο γεγονός είναι πάντως πως το σχολείο θα πρέπει να θεωρηθεί η βάση ολόκληρης της παιδείας.
Η αποστολή του σχολείου είναι: Πως θα διαμορφώσουμε ανθρώπους, που θα συνεχίσουν να εργάζονται στη ζωή τους αυτόνομα, που θα αντιλαμβάνονται όλες τις κοινωνικά αναγκαίες επιταγές όχι σαν ξένη, αλλά σαν δική τους υπόθεση, έτσι ώστε να συμμετέχουν ως συνεργάτες. Το ιδανικό ενός λαού φτάνει μέχρι μέσα στην οικογένεια. Είναι ολοφάνερο πως μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο θα πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα, ώστε αργότερα, μετά το σχολείο, να συναντάμε τους κατάλληλους για την κοινότητα ανθρώπους. [...]