Η συλλογική αυτή έκδοση, που εκδίδεται σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, αποτελεί συμβολή στην ιστορία του ελληνικού Διαφωτισμού και της Επανάστασης τηρώντας μια σταθερά: τη ρεαλιστική σχέση με αυτήν την τόσο κρίσιμη περίοδο της ιστορικής μας πραγματικότητας, χωρίς απόκρυψη του θαυμασμού μας για όλους αυτούς που αγωνίστηκαν.
Το 1821 είναι η πράξη δημιουργίας του ελληνικού εθνικού κράτους. Ιστορία ελληνική και ταυτοχρόνως ευρωπαϊκή, όπως άλλωστε και ο ελληνικός Διαφωτισμός από τη γέννησή του, ογδόντα περίπου χρόνια νωρίτερα. Η επιτυχία της Ελληνικής Επανάστασης, όπως κάθε άλλης, δεν μπορεί να νοηθεί με στρατιωτικούς όρους και ατομικούς ηρωισμούς, όπως γίνεται συνήθως μέσω μιας λαϊκίστικης εκτροπής της ιστορίας. Η επικράτηση των Ελλήνων έναντι ενός ασυγκρίτως ισχυρότερου εχθρού οφείλεται πρωτίστως σε ιδιαιτέρως ευφυείς πολιτικές στρατηγικές που αναπτύχθηκαν μέσα από έντονες, ακόμη και εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ των Ελλήνων. Η νικηφόρα έκβαση της Επανάστασης οφείλεται ακόμη στην υψηλή διακινδύνευση που επωμίστηκαν πολλά μέλη ποικίλων ηγετικών ομάδων των ελληνικών πληθυσμών.
Περιέχονται τα κείμενα:
- Πέτρος Πιζάνιας: "Από ραγιάς Έλληνας πολίτης, Διαφωτισμός και Επανάσταση 1750-1832"
- Φωτεινή Βάκη: "Ο Διαφωτισμός εναντίον της Αυτοκρατορίας: Η έννοια του έθνους στους Καντ και Χέρντερ"
- Liana Theodoratou: "Shelley`s Hellas and the reinvention of modem Greece"
- Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος: "Ελληνική Νομαρχία: Ήτοι λόγος περί του ριζοσπαστικού Διαφωτισμού. Η γέννησ της νεοελληνικής πολιτικής σκέψης στις απαρχές του 19ου αιώνα"
- Gilles Pecout: "Ελληνική Επανάσταση: Η ιδρυτική στιγμή των μεσογειακών πολιτικών αλληλεγγύης;"
- Γιάννης Κόκκωνας: "Η ελληνική συζήτηση για τη γλώσσα στα βιβλία του Διαφωτισμού και η `απάντηση` της Επανάστασης"
- Denys Barau: "Η παιδαγωγική προσέγγιση του Φιλελληνισμού"
- Δημήτρης Σταματόπουλος: "Νεοελληνικός Διαφωτισμός και Ηγεμονία στο Ορθόδοξο Μιλλέτ: κριτικές παρατηρήσεις στην παράφραση του Εγκωμίου του Φιλοσόφου του Δημητράκη Καταρτζή από το Νικόλαο Λογάδη"
- Νίκος Ροτζώκος: "Το έθνος ως πολιτικό υποκείμενο. Σχόλια για το ελληνικό εθνικό κίνημα"
- Διονύσης Τζάκης: "Από την τοπικότητα στην εθνική επικράτεια: Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης στα χρόνια του `21"
- Γεώργιος Κ. Θεοδωρίδης: "Ο `κύκλος` του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και η πολιτική στρατηγική του κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821"
- Padelis E. Lekas: "Nationalism qua Modernization: The Greek War of Independence"
- Yusuf Hakan Erdem: "The Greek Revolt and the end of the Old Ottoman Order"
- Σία Αναγνωστοπούλου: "Η διπλή ανάγνωση της Επανάστασης στο πλαίσιο της αυτοκρατορικής λογικής περί εξουσίας του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Από τον οθωμανορθόδοξο πατριωτισμό στον ελληνικό αλυτρωτισμό"
- Σοφία Λαΐου: "Η Ελληνική Επανάσταση στην Πελοπόννησο σύμφωνα με την περιγραφή ενός ντόπιου Οθωμανού λογίου"
- H. Sukru Ilicak: "The revolt of Alexandros Ipsilantis ant the fate of the Fanariots in ottoman documents"
- Νίκος Θεοτοκάς, Νίκος Κοταρίδης: "Οι θεσμοί οθωμανικής κυριαρχίας και η Ελληνική Επανάσταση"
- Πάνος Βλαγκόπουλος: "Ρητά και σιωπηρά ιστοριογραφικά μοντέλα για την ιστορία του νέου ελληνισμού. Σκέψεις για την περίπτωση της μουσικής"
- Γιάννης Κουμπουρλής: "Η Επανάσταση του 1821 και η δημιουργία του ελληνικού εθνικού κράτους στις πρώτες μεγάλες αφηγήσεις της νεότερης ελληνικής ιστορίας: Από την πολυπαραγοντική ανάλυση στο σχήμα της εθνικής τελεολογίας"
- Δημήτρης Παναγιωτόπουλος: "Η μεταξική προπαγάνδα και η Ελληνική Επανάσταση"
- Κώστας Κατσάπης: "Προσλήψεις του παρελθόντος από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου: Η έννοια της `ανδρείας` και η διαχείριση του 1821"
