"Το Συνέδριο: "Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος 1940-1960":
Η οργάνωση συνεδρίων για αυτή την περίοδο, ένα ενδιαφέρον θέμα που έχει τη δική του ιστορία, έχει ξεκινήσει από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όπως αρκετοί γνωρίζουν ενώ άλλοι επιλέγουν να ξεχνούν. Αυτή η διαδικασία συνέβαλε, σε συνδυασμό με τις διδακτορικές διατριβές που είχαν ήδη υποστηριχθεί ή ήταν σε εξέλιξη (όχι φυσικά στην Ελλάδα], να ανοίξει η συζήτηση και η μελέτη σε νέα πλαίσια. Ως γνωστόν, η συζήτηση αυτή δεν είχε σταματήσει ποτέ σε πείσμα των απαγορεύσεων και των διοικητικών μέτρων που εκπορεύονταν από τους θεωρητικούς ταγούς της εθνικοφροσύνης.
Παρά τη διάχυτη αισιοδοξία την πρώτη περίοδο της μεταπολίτευσης, ήταν τουλάχιστον σαφής η δυσπιστία και η βολική αδράνεια απέναντι στη σύγχρονη ιστορία και συγκεκριμένα στη δεκαετία του 1940. Στην αναζήτηση των αιτίων, που αναπόφευκτα απασχολούσε την κοινωνία, αυτό το νέο έναυσμα επέβαλε ουσιαστικά το τεκμήριο της επιστημονικότητας, σε ευθεία αντιπαράθεση με την ψυχροπολεμική επιχειρηματολογία που είχε επιβληθεί άνωθεν.
Από τον τίτλο και τη θεματική του Συνεδρίου επισημαίνεται ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζει η Αριστερά σ` αυτές τις δύο δεκαετίες. Αυτό είναι εμφανέστερο στη δεκαετία του 1940, όπου η δυναμική εδραίωση και απήχηση του ΕΑΜ, ως εν δυνάμει εναλλακτικής πολιτικής λύσης, αναγκάζει τον ξένο παράγοντα να προσαρμόσει ριζικά τα αρχικά του σχέδια ώστε να αποτρέψει την πολιτική και κυρίως την υποτιθέμενη στρατιωτική απειλή του ΕΑΜ. Αλλά και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου η δια πυρός και σιδήρου απόρριψη κάθε διαπραγματευτικής πρότασης στοχεύει στην εξάλειψη αυτής της επιρροής της Αριστεράς.
Αυτή η απήχηση και κατά συνέπεια αντοχή των ιδεών της Αριστεράς, παρά τη φυσική εξόντωση των οπαδών της, λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος αυτών των δύο δεκαετιών. Αυτή η απήχηση και αντοχή αρχίζει να αποκαλύπτεται ξανά με τα αποτελέσματα των πρώτων εκλογών της δεκαετίας του 1950. Η θεματική του Συνεδρίου λοιπόν, δεν περιορίστηκε στην εξέταση αυτής της μοιραίας για τη σύγχρονη Ελλάδα δεκαετίας αλλά επεκτάθηκε και στην επόμενη.
(Από την εισαγωγή της έκδοσης)
Εισαγωγή: Προκόπης Παπαστράτης, Μιχάλης Λυμπεράτος
-Οι Σλαβόφωνοι της Δυτικής Μακεδονίας 1936-1950: από την ενσωμάτωση στην εξώθηση, κοινωνικές συγκρούσεις και πολιτική συμπεριφορά, Αλεξίου Κώστας
-Η περίοδος της Κατοχής και η διαδικασία μετασχηματισμού της βιομηχανικής πόλης του Λαυρίου, Ανανιάδης Λεωνίδας
-Διαμορφώνοντας την κινηματογραφική αφήγηση για τη δεκαετία του '40. Αναπαραστάσεις της δεκαετίας του '40 στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους από το 1945 μέχρι το 1949, Ανδρίτσος Γιώργος
-Εθνικοφροσύνη και αντικομμουνισμός στην Κύπρο υπό την επιρροή του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, Αργυρίου Σοφία
-Οι Αμερικανικές στρατηγικές επιδιώξεις και ο βρετανικός παράγοντας στην κατοχική Ελλάδα, Βασσάλου Κωνσταντίνα
-Από το στόχο της «Συμφιλίωσης» στην ένοπλη αναμέτρηση: ΕΑΜ Χίου 1943-1948, Βουγιούκας Βασίλης
-Μεταπολεμική ανασυγκρότηση και βιομηχανία: η περίπτωση της ΠΥΡ.ΚΑΛ, Βρέττη Ανθή
-Η βρετανική παρεμβατικότητα στην ελληνική πολιτική σκηνή κατά την διάρκεια του Δεκέμβρη του 1944 και
η στάση των Ελλήνων πολιτικών και του αθηναϊκού τύπου, Γιαννόπουλου Δανάη
-Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ικαρία της εξορίας: μια ιδιότυπη συνύπαρξη, Γιώγος Χρήστος
-Το Βαλκανικό Στρατηγείο και το ΕΑΜ, Δανόπουλος Δημήτρης
-Η κατοχική πείνα στη Νίκαια Αττικής (Κοκκινιά) και η δημογραφική τύχη της πόλης (1941-1944), Δεσύπρης Μιχάλης
-Η στάση της Ε.Δ.Α. στο Κυπριακό κατά τη διάρκεια του αγώνα της Ε.Ο.ΚΑ., Ζαχαριάδης Αδάμος
-Μεταξύ εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και επανάστασης: η εμπειρία της λαϊκής εξουσίας στην Ελεύθερη Ελλάδα, Ηλιόπουλος Νάσος
-«Βίαια» και υποχρεωτική στρατολογία στην Πελοπόννησο 1946-1949, Κανελλόπουλος Γιώργος
-Φωτογραφία και Προπαγάνδα την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949, Κασσιανού Νίνα
-Πολιτική, ιδεολογία και σύγκρουση σε μια κοινότητα μεταναστών: η περίπτωση της ελληνικής κοινότητας του Sydney Αυστραλίας στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, Κατσάπης Κώστας
-«Με το όπλο παρά πόδα»; οι ανταρτοομάδες μετά τη λήξη του Εμφυλίου, Κεφαλληνού Νατάσα
-Η δράση του Ε.Λ.Α.Σ. στο νομό Αχαΐας την περίοδο 1941-1944 και η συνεισφορά του στην απελευθέρωση της Πάτρας, Κομιανός Πάνος
-Η ΕΔΑ και το Σύνταγμα στην πρώτη μετεμφυλιακή δεκαετία, Κουρουνδής Χαράλαμπος
-Η Μαρία Καραγιώργη μέσα από την προφορική της μαρτυρία προσεγγίζει στιγμές της Αντίστασης και του Εμφυλίου, Κουτσοπούλου Κατερίνα
-Οι «Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος» και η «Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωσις στην κατεχόμενη Μακεδονία (1941-1944), Κουτσούρης Δημήτρης
-«Σπάζοντας τα πετρώματα του εθνικιστικού μίσους»: οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι και οι εχθροί τους, 1941-1945, Κόφφα Δόμνα
-Οι κοινωνικές βάσεις του αυταρχισμού: Κράτος και κοινωνική πολιτική τη δεκαετία του '50, Κωτσονόπουλος Λουδοβίκος
-Τα Δεκεμβριανά μέσα από τα γαλλικά αρχεία, Λαγάνη Ειρήνη
-Διερευνώντας τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ΔΣΕ μέσα από τις καταδικαστικές αποφάσεις των Έκτακτων Στρατοδικείων: η περίπτωση του Έκτακτου Στρατοδικείου Κοζάνης, Λάζου Βασιλική
-Θεμέλια αντίστασης - Βουνά μνήμης και λευτεριάς
Μαρτυρίες και μαρτύρια γυναικών από την Κατοχή, την Εθνική Αντίσταση και το Δημοκρατικό Στρατό, Λιανή Ελισάβετ
-Η πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή το 1958 και οι επιπτώσεις της στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής, Λουτσίδης Γιώργος
-Η πολυεπίπεδη δράση των φοιτητών της Θεσ/νίκης την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, Λυγούρα Αναστασία
-Αριστερά και διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσης: η ΕΔΑ και η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), 1959-1961, Λυμπεράτος Μιχάλης
-Παράγοντας για τις αρχές Κατοχής: γερμανικές παραγγελίες και ελληνική βιομηχανία, 1941-44, Μανουσάκης Βασίλης
-Η άνοιξη του 1943, Μαργαρίτης Γιώργος
-Από το εργατικό κίνημα του μεσοπολέμου στη συγκρότηση του ΕΑΜ και την ηγεσία της ΕΔΑ: η περίπτωση του σιδηροδρομικού συνδικαλιστή Δημήτρη Ν. Μαριόλη, Μαριόλης Δημήτρης
-Η βρετανική πολιτική απέναντι στον Τίτο 1943-1944, Μάρκου Δημήτριος
-Ελληνική Αριστερά και εθνικά ζητήματα κατά την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, Μιχαηλίδης Γιώργος
