4η Ποιητική συμπλοκή και Ζεϊμπέκικο

Η 4η ποιητική μου συμπλοκή συν-πλέκει δύο «πολεμικές» τέχνες που έχουν πολλά κοινά. Η ποίηση είναι η περιοχή ανατίναξης της έναρθρης έκφρασης, κίνηση για την ελευθερία, λόγος μαινόμενος (Έκτωρ Κακναβάτος). Ή, όπως γράφω εγώ «ποίηση είναι η Αντίσταση του Λόγου στην τάξη της Λογικής… Η έκρηξη μολότωφ στα μούτρα του Ορθολογισμού». Ή ακόμα καλύτερα όπως το διατυπώνει ο Στέφανος Μπεκατώρος: «Όπως το δάκρυ έρχεται το ποίημα μέσα από τις βαθιές χαραγματιές του σώματος μου. Αφήστε με να σας πω τι είναι ποίηση, αφήστε με ν’ απαντήσω τι είναι ποίηση κύριοι, ένα καντήλι που καίει το αίμα μου».

Το Ζεϊμπέκικο, όπως το εικονογραφεί ο Δ. Χαριτόπουλος, είναι κλειστός χορός με οδύνη και εσωτερικότητα. Ο χορευτής δεν επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβάλλον, «για πάρτη του καίγεται, για πάρτη του πονάει».

Στο άσμα «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου», μεγάλο Ζεϊμπέκικο, συναντάμε τους στίχους του Μπεκατώρου: βρέχει φωτιά στη στράτα μου, φωτιά που μ’ έχει κάψει… η ζωή, η ζωή εδώ τελειώνει, σβήνει το καντήλι μου. Αλλά όπως αναλύω και στο βιβλίο μου «Ποίηση και Ζεϊμπέκικος Χαρμολύπη (Μανδραγόρας 2017), ένα κοινό στοιχείο που σηματοδοτεί τη ψυχική συγγένεια των δύο δημιουργημάτων, του Ζεϊμπέκικου και της Ποίησης, είναι η Χαρμολύπη που εμπεριέχει και βιώνεται ταυτόχρονα ως χαρά και ως λύπη. Αυτό που ο Θωμάς Κοροβίνης ονομάζει «αντιθετική αρμονία», η συνύπαρξη του πολεμικού και του ερωτικού συστατικού, φαίνεται καθαρά σε ορισμένα ποιήματα μου:

«Παίρνω το θάνατο από το σβέρκο και το χορεύω ζεϊμπέκικο», «Κάθε ζεϊμπεκιά του Χάρου μαχαιριά». «Παραγγελιά, βρέχει φωτιά κι εγώ τη σβήνω με βήματα αργά».

Ποίηση και Ζεϊμπέκικο είναι παιδιά της ίδιας μήτρας του «βαθέως κράτους» που κυβερνά το ψυχισμό μας, εκεί όπου απωθούμε ότι έχει χαθεί, ότι μας έχει τραυματίσει, λόγω της οδύνης και του ψυχικού τραύματος: το ασυνείδητο. Παράγωγο του ασυνείδητου είναι και το όνειρο. Η φάση του ύπνου όπου ονειρευόμαστε ονομάζεται παράδοξος ύπνος, διότι, ενώ διαδραματίζεται μετά το λεγόμενο «αργό ύπνο» χωρίς όνειρα, το Υποκείμενο είναι περισσότερο αποκομμένο από το περιβάλλον. Ταυτόχρονα όμως, στη φάση του ονείρου, όλες οι λειτουργίες του οργανισμού είναι στο μέγιστο βαθμό ενεργοποιημένες. Το Ζεϊμπέκικο θα μπορούσε να πει κανείς πως αποτελεί μια παράδοξη τελετουργία: Ο χορευτής ενώ είναι μόνος στη σκηνή, κλειστός στον εαυτό του τον πιο σκοτεινό, κοχλάζει μέσα του το αίμα από έντονα συναισθήματα θυμού, απόγνωσης, επιθετικότητας, έρωτα, κ.ά. Εδώ ακριβώς έγκειται η παραδοξότητα του Ζεϊμπέκικου.