Ο συγγραφέας της απουσίας υπογράφει ίσως, με το Ένα πεντιγκρί, το καλύτερο βιβλίο του: την αφήγηση των πρώτων είκοσι χρόνων της ζωής του στο μεταπολεμικό Παρίσι· ένα ταξίδι στη νεανική του ηλικία, κλειδί για το σύνολο του έργου του.

Les Inrockuptibles

Αυτή η άρνηση της ενδοσκόπησης, του πάθους, του υπερχειλίζοντος συναισθηματισμού, καθιστά το βιβλίο παράδοξο και δυνατό. Είναι βέβαια γραμμένο με

συγκίνηση, και η αίσθηση του τραγικού δεν είναι ποτέ απούσα στην αποστασιοποιημένη γραφή του Μοντιανό. Ωστόσο, με αμείλικτο τρόπο, ο συγγραφέας επισημαίνει, σε όσους νομίζουν ότι η λογοτεχνία συνίσταται στην αναπαραγωγή της θλίψης για τη χαμένη ζωή τους, ότι, έτσι, αναμασούν απλώς τις θρηνωδίες και τις κοινοτοπίες τους.

                Για τον Μοντιανό, η λογοτεχνία είναι ο πιο ριζοσπαστικός τρόπος για να αντισταθεί κανείς στην κοινωνική καταστροφή.

Le Monde

Αναμφισβήτητα, από τις πρώτες κιόλας σελίδες αυτής της θαυμαστής αφήγησης, διαπιστώνουμε πόσο η παιδική ηλικία του Μοντιανό έχει ομοιότητες με τα μυθιστορήματά του: ίδια αίσθηση του ελλειπτικού χρόνου, ίδια αβεβαιότητα των καταστάσεων, ίδια αινιγματικά πρόσωπα. Ο Μοντιανό κατόρθωσε, με αφετηρία τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, να δημιουργήσει ένα σημαντικό έργο γενικότερα και, με το Ένα πεντιγκρί, ένα υπέροχο, συγκλονιστικό και εμβληματικό βιβλίο ειδικότερα.

La Quinzaine Littéraire

Τα μυθιστορήματα δεν δίνουν απαντήσεις, θέτουν ερωτήματα, φωτίζουν κάπως σκοτεινές πτυχές που, όμως, παραμένουν στη σκιά. Το να αναπαραστήσεις μια δυστυχισμένη παιδική ηλικία, μια ξεχασμένη εφηβεία, μια ανύπαρκτη σχέση με τους γονείς σου, δεν διασαφηνίζει τίποτα, μας λέει ο Μοντιανό. Η ουσία βρίσκεται στο μετά, όταν αρχίζει η πραγματική ζωή, που δεν είναι άλλη από τον κόσμο των βιβλίων.

Télérama

Εσείς, που έχετε διαβάσει όλα του τα βιβλία, και εμείς οι υπόλοιποι, που δεν τα διαβάσαμε όλα και –ίσως, αδίκως– δεν τα αγαπήσαμε όλα, θα συγκλονιστούμε με το Ένα πεντιγκρί.

Libération

Κείμενο εκπληκτικό, που πολλές φορές –πώς να το πούμε χωρίς να τρεμουλιάσει η φωνή μας;– μας κάνει να θέλουμε να κλάψουμε.

Marianne

Το Ένα πεντιγκρί δεν είναι μαρτυρία, αλλά λογοτεχνικό έργο. Ο συγγραφέας γράφει με ύφος ψυχρό, αποστασιοποιημένο, αν και η οδύνη είναι πάντοτε παρούσα. «Δεν είμαι πλασμένος για να γράφω με μεταφορές», λέει ο συγγραφέας. Μας θυμίζει τον Σταντάλ και την αγάπη του για το ξηρό ύφος του Αστικού Κώδικα. Ο Μοντιανό αντιμετωπίζει τον εαυτό του σαν παρατημένο σκύλο που αναζητά ένα πεντιγκρί· και η μόνη του οικογένεια είναι εκείνη των λέξεων. Η ύπαρξη του Μοντιανό ταυτίζεται με τη συγγραφική του ταυτότητα.

L’Humanité

***

Ο Patrick Modiano, Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014, είναι ο δέκατος πέμπτος Γάλλος που τιμήθηκε με το ίδιο βραβείο. Αναγγέλλοντας τη βράβευσή του, η Σουηδική Ακαδημία αναφέρθηκε στην «τέχνη της μνήμης, χάρη στην οποία ο συγγραφέας ζωντάνεψε τις πιο ανεπαίσθητες ανθρώπινες ιστορίες κι έφερε στο φως τη ζωή στην Κατοχή».

                Γεννήθηκε το 1945 σε προάστιο του Παρισιού. Από την πλευρά του πατέρα του, ο οποίος ήταν γόνος γνωστής θεσσαλονικιώτικης οικογένειας, έχει εβραϊκή καταγωγή, ενώ από την πλευρά της μητέρας του έχει βελγικές ρίζες. Σπούδασε στο Lycée Henri-IV στο Παρίσι, όπου δίδασκε ο Ρεϊμόν Κενώ, ένας συγγραφέας που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με το γράψιμο από το 1967. Έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1972, με το βραβείο Goncourt το 1976, με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco το 1984 και με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand για το σύνολο του έργου του το 2000.

                Στα ελληνικά, κυκλοφορούν τα βιβλία του: Η μικρή Μπιζού (Πόλις), Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά (Πόλις), Νυχτερινό ατύχημα (Πόλις), Στο cafe της χαμένης νιότης (Πόλις), Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά (Πόλις), Λακόμπ Λυσιέν [μαζί με τον Λουί Μαλ] (Πόλις), Οδός σκοτεινών μαγαζιών (Κέδρος), Κυριακές του Αυγούστου (Καστανιώτης), Ντόρα Μπρούντερ (Πατάκης), Η χαμένη γειτονιά (Χατζηνικολή), Άνθη ερειπίων (Οδυσσέας), και Η βίλα της θλίψης (Λιβάνης).

                Έχει γράψει και το σενάριο για την ταινία του Ζαν-Πωλ Ραπενώ Γοητευτικοί ταξιδιώτες.

                Από τις εκδόσεις Πόλις ετοιμάζονται τα βιβλία του: Souvenirs dormants και Nos débuts dans la vie.

***

στο εξώφυλλο: © René Maltête / GAMMA RAPHO