Ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ως δαιμόνιος μελετητής μεσαιωνικών χειρογράφων μάς αποκαλύπτει τη συνήθεια των βίαια εκχριστιανισμένων λαών της Βόρειας Ευρώπης, να εγκαταλείπουν ευκαιριακά την αυστηρότητα του χριστιανικού δόγματος, όπως τους είχε επιβληθεί από την Καθολική Εκκλησία, και να επιδίδονται σε παγανιστικά όργια μέσα στους ίδιους τους χριστιανικούς ναούς με την ενθουσιώδη μάλιστα συμμετοχή των χριστιανών ιερέων και αρχιερέων.
Οι παράδοξες τούτες τελετές, που μοιάζουν σαν μια αναγκαστική συμβίωση του χριστιανικού δόγματος και της λαϊκής παγανιστικής λατρείας, τράβηξαν το ενδιαφέρον του Εμμανουήλ Ροΐδη, ο οποίος πρώτος συνέλεξε πληροφορίες και πρώτος μίλησε γι’ αυτές στο νεοελληνικό αναγνωστικό κοινό, έστω κι αν αυτό το κοινό ήταν και παραμένει απελπιστικά περιορισμένο, σε μια χώρα που τη διαφεντεύει ακόμη και στον εικοστό πρώτο αιώνα ο ρασοφόρος σκοταδισμός.
Μια μικρή έρευνα πάντως, στις σύγχρονες προσπάθειες αναβίωσης των παραδοσιακών εθίμων στη βόρεια Ευρώπη, αποδεικνύει ότι η «Γιορτή του Γαϊδάρου» και οι παρεμφερείς γιορτές, εξακολουθούν να τιμώνται και σήμερα...