Δημήτρης Βέλλας, Του δρόμου, Of the Road, Ποίηση, Δίγλωσση έκδοση, μτφρ: Μαρία Πετρουλάκη, έργο εξωφύλλου Ελένη Πλουμιστού, εκδ. «Μανδραγόρας», Οκτώβριος 2022, σελ. 104, 15,6Χ24 εκ., (Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση), αριθμ. έκδοσης: 374, ISBN 978-960-592-156-9, τιμή 12,72 ευρώ

vellasd@otenet.gr

Ο Δημήτρης Βέλλας γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δεκαετίες του βημάτισαν τυχερές μπροστά σε πίνακες Δημοσίων Γυμνασίων διδασκόμενος και διδάσκων, διατρέχοντας παράλληλα χιλιάδες μοναχικά χιλιόμετρα μαραθωνίου δρόμου (ατομική επίδοση 2.23.41). Τα ποιήματα του δρόμου είναι η τρίτη ποιητική του συλλογή. 

Deimeitris Vellas was born in Athens. He has studied at the Aristotle University of Thessaloniki. Lucky decades of his walked in front of the whiteboards of state High Schools with him teaching and being taught, while he also ran thousands of lonely kilometres of marathon long-distance foot races (P.B. 2.23.41). The poems Of the Road are his 3rd poetic collection.

Maria Petroulaki is a teacher of English, holder of the Aristotle University of Thessaloniki degree in the English Language and Literature, of the Royal Society of Arts & Cambridge TESOL Diploma for Teachers of English, and of the Middlesex University of London Master’s degree in Novel Writing.

Τρίτη ποιητική συλλογή του Δημήτρη Βέλλα που από τις εκδόσεις Μανδραγόρας κυκλοφοτεί, απ’ τον Οκτώβριο του 2017, και η συλλογή του Μεταφορές. Στο νέο βιβλίο του, αφιερωμένο στους δρομείς, «τους αμετανόητους εραστές των χιλιομέτρων», παρουσιάζει, μέσα από προσωπική πείρα, τη μοναχικότητα αλλά και το σθένος αυτών που διανύουν μεγάλες αποστάσεις επιδιώκοντας κάθε φορά τον τερματισμό, δηλαδή τη νίκη και τη δικαίωση. Ενδεικτικό το εισαγωγικό με τη μορφή ποιήματος που προτάσσει:

Μεγάλες στροφές (αντί προλόγου)

Φυσικά έτρεχε…

Τι διαδρομή!

Διέγραφε τις μεγάλες στροφές.

Παράξενο, καμιά δεν ήταν ίδια με τις προηγούμενες.

Άγνωστος ο τερματισμός.

Μακρινή –ή μήπως κοντινή– καμπάνα χτυπούσε τις ώρες.

Στον επόμενο τόνο είχαν περάσει κιόλας τριάντα χρόνια.  

Διατρέχοντας το βιβλίο έρχεσαι σ’ επαφή με όλον αυτόν τον δύσκολο αλλά μαγικό κόσμο. Εκφράσεις, όπως «κρέμασε τα παπούτσια του» που σηματοδοτούν μια διαδρομή ζωής, ορολογίες για την «Κλασσική διαδρομή», μνήμες απ’ τη μικρή συκιά στο Κάπα 2 (τον μεσαίο στίβο προπόνησης στο ΟΑΚΑ πριν τις ανακατασκευές για τους Ολυμπιακούς του 2004), αναφορά στην πρωινή προπόνηση, ιστορικά παραθέματα βλ. τον Ύμνο του άθλου του Ευχίδα. Πολλά θα θέματα που θίγονται στη δίγλωσση έκδοση (μετάφραση στα Αγγλικά της Μαρίας Πετρουλάκη): οι εισπνοές, η συντροφικότητα στις διαδρομές, η «προπόνηση/ κάτω απ’ τους προβολείς/ του υποσυνείδητου»,  το «45άρι» με αφιέρωση στον Βαγγέλη Πασσαλή:

Το πόδι σε διάταση στο εμπόδιο επάνω.

Εκείνο το βαρύ-χοντρό δίπλα στην άδεια λίμνη.

«Γυρίσαμε δίσκο 45 στροφών» είπες χαμογελώντας

Τη μέρα εκείνη έγραψαν τα πόδια στο ταρτάν

χιλιόμετρα δεκαοχτώ γρήγορης μελωδίας.

Ο Δημήτρης Βέλλας γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δεκαετίες του βημάτισαν τυχερές μπροστά σε πίνακες Δημοσίων Γυμνασίων διδασκόμενος και διδάσκων, διατρέχοντας παράλληλα χιλιάδες μοναχικά χιλιόμετρα μαραθωνίου δρόμου (ατομική επίδοση 2.23.41). Τα ποιήματα του δρόμου είναι η τρίτη ποιητική του συλλογή. 

Μια δύσκολη υπόθεση που επιχειρεί να καταγράψει μέσω της ποίησης. Μια εμπειρία ζωής που θέλησε να μοιραστεί μαζί μας:

Της απόστασης (επίμετρο)

Στους συναθλητές και τους προπονητές μου

με την αγάπη μου.

Ισόβιος λάτρης της απόστασης, στέκω ενίοτε ευλαβής παρατηρητής των δρόμων.

Ανέκαθεν με συγκινούσε η προσπάθεια της απόστασης.

Ειδικότερα όταν πρόκειται για μαραθώνιο.

Παρατηρώ λεπτομέρειες εκφράσεων, τη ροή των κορμιών στην άσφαλτο (ε ναι, ο μαραθώνιος είναι άλλο πράγμα).

Με συγκινούν βαθύτατα οι πτήσεις των πουλιών της σιωπής, το ένα δίπλα στο άλλο.

Μόνο στους δρόμους γίνεται.

Απογειώνονται στους χιλιάδες διασκελισμούς. Καθένας με τους στόχους του και το προσωπικό του στιλ. Θαυμάζω τα πατήματα, κάποια τέλεια, αργότερα της κόπωσης, κάποια «στραβά», κάποια τόσο γρήγορα! Χαζεύω σαν κινούμενο πίνακα, έργο τέχνης, τα χρώματα, την αυτοσυγκέντρωση, τα ζόρια –κυρίως τα ζόρια– , τα χαμόγελα και τις αγκαλιές του τερματισμού. Κυρίως των πιο πίσω, των πιο πίσω…

Γίνομαι ένα με τον ιδρώτα της Γιαπωνέζας με την «άβολη» θέση των χεριών, γίνομαι το μπουκάλι του τελευταίου που δεν δείχνουν οι κάμερες και προσγειώνομαι μετά τη γουλιά στο ρείθρο του πεζοδρομίου. Αριθμοί, σημαίες, χρώμα δέρματος μ’ αφήνουν αδιάφορο.

Το χρονόμετρο βέβαια έχει τη γοητεία του. Ανέκαθεν αμείλικτο μα και τόσο αντικειμενικό.

Τώρα θα πείτε: Και η «αόρατη» χημεία; Η τόση ιατρική υποστήριξη; Τόσο εμπόριο;

Ναι, δίκιο έχετε, υπάρχουν όλα αυτά και άλλα, μα ότι κι αν πείτε η απόσταση είναι ισόβιος έρωτας! Είναι τα πόδια που σπρώχνουν το ταρτάν, την άσφαλτο.

Είναι το στιγμιαίο σφίξιμο των δοντιών πριν την αλλαγή, το δάκρυ της εγκατάλειψης.

Είναι το σφουγγάρι που κάποτε μοιράστηκα για δροσιά με Τούρκο συναθλητή.

Η απόσταση είναι τα χιλιάδες και χιλιάδες προπονητικά χιλιόμετρα

είναι ν’ αφουγκράζεσαι την ανάσα δίπλα σου, να τη μυρίζεις μεθυσμένη για τερματισμό.

Η απόσταση είναι ερωτική κυρία που δεν σηκώνει απάτες και αυταπάτες.

Απαιτεί αφοσίωση, συνέπεια και συνέχεια, πείσμα από μικρή μάζα κι επιμονή να ξεπερνάς ήττες, τραύματα και πόνο.

Η απόσταση είναι ερωμένη που σου παίρνει άπειρα λαχανιάσματα, καθένα κι ένας τόσος δα οργασμός!

Και για όσους αναρωτιούνται «Τι έχει κάνει τούτος ’δω και μιλάει;»

Θα απαντήσω: Σαράντα χρόνια και τη χαίρομαι!